من، یک بیمار کلیوی هستم (قسمت دوم)

دیالیز صفاقی (PD)
دیالیز صفاقی (PD) به ‌نام صفاق، نام‌گذاری شده است. صفاق، یک بافت نازک و نرم است و حفرۀ شکم و اندام‌های داخلی را می‌پوشاند و به‌‌طور طبیعی در بدن هر فردی وجود دارد. در این شکل از دیالیز، صفاق به عنوان یک فیلتر طبیعی برای جایگزینی عملکرد کلیه، استفاده می‌شود. برای انجام این کار، یک محلول دیالیز تازه، وارد شکم می‌شود، بسته به تجویز پزشک، چند ساعت در آن‌جا باقی می‌ماند و به محض جذب سموم و آب اضافیِ بدن، از بدن خارج می‌شود.

کاتتر PD
کاتتر، یک لولۀ پلاستیکی نرم و انعطاف‌پذیر است که ضخامت آن به اندازۀ یک نِی است. در دیالیز صفاقی، مایع دیالیز از طریق کاتتر به داخل شکم و پس از جذب مواد زائد و آب اضافی بدن به خارج منتقل می‌شود. کاتتر از طریق یک عمل جراحی جزئی در حفرۀ شکمی قرار می‌گیرد و برای همیشه در جای خود باقی می‌ماند و معمولاً دو هفته پس از جراحی، آمادۀ استفاده است. دو نوع PD وجود دارد:
یک نوع به‌صورت دیالیز صفاقی سرپایی مداوم (CAPD) که به ‌روش دستی، انجام می‌شود و نوع دیگر، دیالیز صفاقی خودکار (APD) که با استفاده از دستگاه، انجام می‌شود. در موارد نادر، می‌توان از ترکیب هر دو نوع نیز استفاده کرد. هر دو گزینۀ درمانی، معمولاً به‌طور مستقل در خانۀ بیمار یا سایر مکان‌های مناسب، مانند محل کار یا اتاق هتل (در طول سفر)، عموماً توسط بیمار یا مراقب بیمار، انجام می‌شوند. نگران نباشید، قبل از اینکه دیالیز را به تنهایی انجام دهید، آموزش‌های گسترده‌ای از تیم مراقبت خود، دریافت خواهید کرد. تمام مراحل لازم به شما اطلاع داده خواهد شد و پس از آن به خودتان افتخار خواهید کرد که قادر به مدیریت درمان خود هستید. تصمیم‌گیری برای یکی از دو گزینۀ  PDبه سبک زندگی، وضعیت سلامتی و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد و با مشورت پزشک شما انجام می‌شود. ممکن است برای شما مفید باشد که بستگان خود یا سایر بیماران را در تصمیم‌گیری خود، مشارکت دهید. همه چیز را می‌توان با کمک هم انجام داد.

حقایقی درمورد  PD
شما درمان را به‌طور مستقل، هفت روز در هفته، در خانه و طبق تجویز نفرولوژیست، انجام می‌دهید.
با این‌ حال، شما تنها نیستید. یک پزشک به‌‌طور منظم، شما را بررسی می‌کند و یک پرستار PD به‌صورت تلفنی در دسترس شما خواهد بود.
با PD، زندگی شما نسبتاً انعطاف‌پذیر است. این به شما امکان می‌دهد برای زندگی روزانۀ خود برنامه‌ریزی کنید. اگر کار می‌کنید، به مدرسه می‌روید یا مسافرت می‌کنید، این روش می‌تواند برای شما حائز اهمیت باشد.
علاوه بر این،PD تقریباً در همه‌جا امکان‌پذیر است، بنابراین می‌توانید به عنوان مثال در محل کار، دیالیز کنید. با این‌حال، از قبل با پزشک خود در این مورد، صحبت کنید.
با عدم نیاز به رفت‌ و آمد به مرکز دیالیز، زمان بیشتری برای خود دارید و فقط باید برای معاینات با پزشک خود برنامه‌ریزی کنید.
PD می‌تواند به حفظ عملکرد باقیماندۀ کلیه، کمک کند. برای انجامPD، نیازی به سوزن زدن نیست و درمان، معمولاً بدون درد است.
کارهایی که برای موفقیت در PD باید انجام دهید
شما در مرکز دیالیز خود، آموزش‌های دقیقی دریافت خواهید کرد تا اطمینان حاصل شود که در انجام PD به تنهایی احساس راحتی می‌کنید. همچنین مراقبت صحیح از کاتتر را یاد خواهید گرفت. توجه داشته باشید که ممکن است کمی طول بکشد تا به مایع موجود در شکم خود عادت کنید. معمولاً وجود دو تا سه لیتر، مایع در حفرۀ شکم برای بزرگسالان مشکلی ندارد.
رعایت برخی اقدامات احتیاطی به شما کمک می‌کند تا از خطر عفونتی به نام پریتونیت، جلوگیری کنید. کنترل عفونت، یکی از حیاتی‌ترین جنبه‌های درمان PD است. پرستار شما دستورالعمل‌هایی را در‌مورد چگونگی جلوگیری از عفونت به شما می‌دهد. شما به فضای ذخیره‌سازی کافی برای لوازم خود در خانه نیاز دارید. اگر دیابت دارید، توجه داشته باشید که ممکن است پزشک شما نیاز به تنظیم دوز انسولین شما داشته باشد. این به آن دلیل است که قند موجود در محلول دیالیز صفاقی، ممکن است سطح قند خون شما را افزایش دهد. شما درمان خود را هر روز، هفت روز در هفته، طبق تجویز نفرولوژیست انجام خواهید داد. شما یک یا دو بار در ماه برای چک کردن با پزشک و تیم مراقبت‌تان به مرکز دیالیز خود مراجعه خواهید کرد.

نحوۀ انجام تعویض محلول دیالیز صفاقی به‌صورت مرحله به مرحله
۱٫ محلول دیالیز از طریق کاتتر به داخل حفرۀ شکمی منتقل می‌شود.
۲٫ محلول دیالیز، چند ساعت در حفرۀ شکمی باقی می‌ماند. در این مدت، مواد زائد و آب اضافی بدن، توسط محلول دیالیز، جذب می‌شوند.
۳٫ پس از یک زمان از پیش تعیین شده، محلول دیالیز از حفرۀ شکمی، تخلیه شده و سپس با محلول جدید، جایگزین می‌شود.
کل فرآیند که شامل سه مرحلۀ پر کردن، سکون و تخلیه است، حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و به‌طور معمول، سه تا پنج بار در روز انجام می‌شود. برخی از بیماران، ترجیح می‌دهند تعویض کیسه را قبل یا بعد از غذا یا قبل از خواب، انجام دهند. تمامی مراحل لازم از قبل در یک جلسۀ آموزشی مفصل به شما آموزش و توضیح داده می‌شود. محلول دیالیز برای چندین ساعت در حفرۀ شکمی شما باقی می‌ماند. در طول این زمان که زمان بین دو تبادل است، مواد زائد و مایع اضافی از خون شما به واسطۀ صفاق، خارج شده و به داخل محلول دیالیز وارد می‌شوند که این محلول آغشته به مواد زائد، طی فرایند تعویض کیسۀ بعدی از بدن خارج می‌شود.

همودیالیز
در طول درمان همودیالیز، خون شما در خارج از بدن از طریق یک صافی که فیلتر یا کلیۀ مصنوعی نیز نام دارد، فیلتر می‌شود تا مواد زائد، سموم و مایعات اضافی بدن، حذف شوند. برای درمان، باید یک دسترسی خاص به جریان خون (دسترسی عروقی) ایجاد شود که برای دسترسی به رگ‌های خونی شما در طول درمان، استفاده می‌شود. سه نوع اصلی دسترسی عروقی وجود دارد:

فیستول، گرافت و کاتتر

جراح، این دسترسی را معمولاً در بازو یا گاهی در پا ایجاد می‌کند. کاتترها به‌طور کلی در رگ‌های گردن شما وارد می‌شوند. دسترسی ترجیحی برای همودیالیز، فیستول است که دسترسی در بازو است و با اتصال ورید و شریان شما با انجام یک جراحی کوچک، ایجاد می‌شود و نشان داده شده است که نتایج بهتری در مقایسه با گرافت یا کاتتر دارد.
در همودیالیز، محلولی به‌نام محلول دیالیز برای حذف مواد زائد از خون شما استفاده می‌شود. متفاوت از دیالیز صفاقی، یک غشای خاص مصنوعی در همودیالیز وجود دارد که امکان پاکسازی خون را فراهم می‌کند و خون پاکسازی شده پس از تعادل شیمیایی به بدن شما بازمی‌گردد.
یک درمان معمولی همودیالیز، چهار تا پنج ساعت، طول می‌کشد و سه بار در هفته، تکرار می‌شود. با این‌حال، زمان، مدت و دفعات همودیالیز به شرایط پزشکی و سبک زندگی و همچنین پوشش بیمۀ شما بستگی دارد.
اگر دیالیز در مرکز را انتخاب می‌کنید، معمولاً در هفته، سه نوبت دیالیز دارید. با این گزینۀ درمانی، تیم دیالیز، شرایط انجام دیالیز را برای شما آماده، آن را اجرا و بر آن، نظارت می‌کند.