سایز غدۀ پروستات تقریباً به اندازۀ یک گردو است و در زیر مثانه قرار دارد. مثانه، ادرار را ذخیره می‌کند. غدۀ پروستات بخشی از سیستم تولید مثل در مردان است. کار غدۀ پروستات، ساخت مایع برای مایع منی است که در حمل اسپرم در هنگام انزال کاربرد دارد. در حین رابطۀ جنسی، مایعی که پروستات ساخته است وارد مجرای ادرار می‌شود که با اسپرم‌های حاصل از بیضه‌ها ترکیب می‌شود. این مایع در هنگام انزال از آلت تناسلی خارج می‌شود.
چرا غدۀ پروستات باعث اختلال در جریان ادرار می‌شود؟
اگر غدۀ پروستات بزرگ شود، ممکن است در جریان ادرار اخلال ایجاد کند. غدۀ پروستات اطراف مجرای ادرار پیچیده است. مجرای ادرار لوله‌ای است که ادرار را از مثانه تا نوک آلت تناسلی حمل می‌کند. بزرگ شدن پروستات، باعث فشرده شدن تدریجی بخشی از مجرای ادرار می‌شود و ممکن است باعث سخت شدن دفع ادرار شود. بزرگ شدن غدۀ پروستات به نام هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات نامیده می‌شود.
میزان شیوع مشکلات پروستات چقدر است؟
بیش از نیمی از مردان بالای ۶۰ سال پروستات بزرگ‌شده دارند. با افزایش سن مردان، احتمال بزرگ شدن پروستات آن‌ها افزایش می‌یابد. در سن ۸۰ سالگی، حدود ۸۰ درصد از آقایان غدۀ پروستات بزرگ‌شده دارند. فقط در حدود نیمی از این مردان بهدلیل بزرگ شدن پروستات علائم دارند.
علائم اختلال پروستات چیست؟
شایع‌ترین علائم اختلال پروستات عبارت‌اند از:
- جریان ضعیف ادرار
- احساس عدم توانایی تخلیۀ مثانه به‌طور کامل
- مشکل در شروع دفع ادرار
- ادرار کردن به دفعات بیشتر یا احساس فوریت در دفع ادرار
- اغلب، بیدار شدن در هنگام خواب شبانه برای دفع ادرار
- قطع و وصل جریان ادرار
چگونه مشکل پروستات تشخیص داده می‌شود؟
مشکل مربوط به پروستات، اغلب به دلیل علائمی که ایجاد می‌کند تشخیص داده می‌شود. پزشک شما معاینۀ بالینی برای تشخیص بزرگ شدن پروستات را انجام می‌دهد. آزمایش‌های دیگری برای اندازه‌گیری جریان ادرار انجام می‌شود که برای تشخیص میزان مسدود شدن جریان ادرار توسط پروستات به پزشک کمک می‌کند.
آیا بزرگ شدن پروستات به معنای سرطان است؟
بیشتر مردانی که اختلال پروستات دارند، سرطان ندارند. سرطان می‌تواند در غدۀ پروستات رخ دهد و با افزایش سن در مردان، بیشتر دیده می‌شود. بررسی پزشک برای معاینۀ پروستات از لحاظ بزرگ شدن و موارد غیرطبیعی به‌خصوص در سنین بالای آقایان حائز اهمیت است. علاوه بر این، در حال حاضر نوعی آزمایش خون به نام پی اس اِی PSA)) یا آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات وجود دارد که با گسترش سرطان پروستات، ماده‌ای را که در خون افزایش می‌یابد، اندازه‌گیری می‌کند. انجمن ارولوژی آمریکا (AUA) برای مردان بالای ۵۰ سال بررسی و معاینۀ سالانۀ پروستات را توصیه می‌کند. با این حال، به آقایانی که خطر ابتلا به سرطان پروستات در آن‌ها بیشتر است، از جمله مردان آفریقایی ـ آمریکایی و مردانی که سابقۀ خانوادگی این بیماری را دارند، توصیه می‌شود معاینه‌های سالانۀ پروستات را از سن ۴۰ سالگی شروع کنند. روش‌های دیگر تشخیصی مانند سونوگرافی نیز می‌توانند اطلاعاتی در مورد غدۀ پروستات در اختیار پزشک قرار دهند.
چه زمانی اختلال پروستات به درمان نیاز دارد؟
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات تنها درصورتی که علائم شدید باشد و برای بیمار دردسرساز شود و عملکرد دستگاه ادراری به‌طور جدی تحت تأثیر قرار گرفته باشد، یا عوارض دیگری مانند خونریزی، عفونت کلیه یا آسیب کلیه وجود داشته باشد نیاز به درمان دارد. بزرگ شدن پروستات به خودی خود دلیل کافی برای درمان نیست.
چه روش‌های درمانی در رفع مشکل بزرگ شدن پروستات استفاده می‌شود؟
تعدادی درمان در رفع مشکل بزرگ شدن پروستات که باعث اختلال در دفع ادرار می‌شود وجود دارد.
- دارو: اکنون دو نوع دارو برای درمان بزرگ شدن پروستات مورداستفاده قرار می‌گیرد. دارویی که به طورمعمول برای درمان پرفشاری خون (مسدودکننده‌های آلفا) مورد استفاده قرار می‌گیرد، باعث استراحت عضلات پروستات می‌شود و بخشی از انسداد را بهبود می‌دهد. دومین نوع دارویی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، باعث کوچک شدن پروستات می‌شود که عملکرد این دارو به‌وسیلۀ مسدود کردن تأثیر هورمون مردانه (تستوسترون) بر پروستات است. این داروها در برخی از مردانی که پروستات بزرگ‌شده است مفید است.
- جراحی: این روش در حال حاضر پذیرفته شده‌ترین روش درمان بزرگ شدن پروستات در مواقع شدید بودن علائم است. اصولاً مقداری از بافت بزرگ‌شدۀ پروستات، برای رفع علائم برداشته می‌شود. انواع محدودتری از جراحی نیز انجام می‌شود که به‌جای برداشتن بافت، برش‌هایی در بافت پروستات ایجاد می‌کنند.
- درمان‌های جدیدتر: برای از بین بردن بافت پروستات بزرگ شده می‌توان از جریان الکتریکی بالایی استفاده کرد. در این روشِ درمان حرارتی، از ماکروویو یا انرژی رادیو فرکانس برای کاهش اندازۀ غده استفاده می‌شود. گزارش شده است که عصاره‌های گیاهی (نوعی نخل به نام پالمیتو) در برخی موارد به کاهش علائم کمک می‌کنند. این درمان‌های جدید هنوز توسط پزشکان در حال ارزیابی هستند و هنوز خطرات و مزایای این درمان‌ها در بلندمدت مشخص نیست. پزشک در مورد بهترین روش درمان شما را راهنمایی می‌کند.
آیا جراحی روی غدۀ پروستات در عملکرد جنسی اختلال ایجاد می‌کند؟
جراحی اصلاح بزرگ شدن پروستات معمولاً در عملکرد جنسی مرد اختلال ایجاد نمی‌کند. با این حال، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از مردان ممکن است بعد از عمل جراحی دچار اختلال در نعوظ شوند. ممکن است آقایان مشکلی به نام انزال رتروگرید داشته باشند که باعث می‌شود مایع منی به جای عبور از مجرای ادرار و به سمت خارج به سمت مثانه برگردد. این بدان معناست که فرد قادر به بارور کردن نیست ولی باعث آسیب دیگری نمی‌شود.
اگر دچار اختلال در پروستات شدم به چه کسی مراجعه کنم؟
برای رفع این مشکل ابتدا با پزشک خانوادگی خود مشورت کنید. برای ارزیابی و درمان بیشتر، ممکن است شما را به متخصص ارولوژی ارجاع دهد. مشکلات غدۀ پروستات شایع‌ترین اختلالهایی است که توسط متخصصان ارولوژی درمان می‌شود.
سرطان پروستات چیست؟ علت آن چیست؟
سرطان پروستات یک تومور بدخیم است که معمولاً از قسمت بیرونی پروستات شروع می‌شود. با رشد تومور، ممکن است به قسمت داخلی پروستات و سپس فراتر از غده به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. در مراحل اولیه، سرطان پروستات هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. با بزرگ شدن تومور، ممکن است باعث فشار به مجرای ادرار شده و باعث ایجاد مشکلات ادراری شود. دلیل سرطان پروستات به طور قطعی مشخص نیست، اما برخی مطالعات حاکی از آن است که رژیم‌های غذایی پرچربی ممکن است به پیشرفت بیماری کمک کند.
چگونه متوجه می‌شوید که مبتلا به سرطان پروستات هستید؟
ممکن است در مراحل اولیه علائمی دیده نشود. هنگامی‌که تومور بزرگ شده و فشار به مجرای ادرار وارد می‌کند، ممکن است برخی موارد زیر را داشته باشید:
- اغلب، نیاز به دفع ادرار، به خصوص در طول شب
- دشوار بودن دفع ادرار
- درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
- وجود خون در ادرار
از آنجا که سرطان پروستات در مراحل اولیه خاموش است، تنها راه تشخیص زودرس آن، معاینه منظم است. انجمن ارولوژی آمریکا همچنین توصیه می‌کند که مردان در سن ۵۰ سال و بیشتر آزمایش خون سالانه بنام تست آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) انجام دهند. آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA)، ماده‌ای است که میزان آن هنگام حضور سرطان پروستات افزایش می‌یابد. در حالی‌که در برخی از مردان مبتلا به هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا عفونت پروستات نیز ممکن است سطح آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) بدون وجود سرطان افزایش یابد. این آزمایش به افزایش احتمال تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه کمک می‌کند.
در صورت شک پزشک به سرطان پروستات آزمایش‌های دیگری مانند نمونه‌برداری (بیوپسی) درخواست می‌شود. اگر بیوپسی مثبت باشد، آزمایش‌های تشخیصی دیگری شامل اسکن توموگرافی کامپیوتری (اسکن CT) و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام می‌شود.
چگونه سرطان پروستات درمان می‌شود؟
درمان اصلی سرطان موضعی پروستات جراحی و رادیوتراپی است. میزان بقا برای مردان مبتلا به سرطان پروستات موضعی که سریعاً تحت درمان قرار می‌گیرند، تقریباً برابر با مردانی است که هرگز به این بیماری مبتلا نشده‌اند.
