به جرأت می‌توان گفت در دنیا کسی وجود ندارد که تا به حال اتفاق و خاطره‌ای بد را تجربه نکرده باشد. همۀ ما تجربه‌های ناخوشایندی داشته‌ایم که در گوشه‌ای از ذهن ما ثبت شده و هر ازگاهی مرور آن برایمان عذاب آور است. عده‌ای تجربۀ ناخوشایند را به سرنوشت نسبت می‌دهند و عده‌ای همۀ اتفاقات را بازتاب رفتار خود انسان‌ها می‌دانند؛ اما چیزی که مهم است نحوۀ نگرش و برخورد ما با خاطره‌های تلخ است. یاداوری و تفکر در مورد خاطرات ناگوار گاهی تا آنجا پیش می‌رود که انرژی ادامۀ زندگی را از انسان سلب می‌کند.
تجربه‌های تلخ گذشته در زندگی هر کسی پیش می‌آید. آدم‌ها دو دسته‌اند: دستۀ اول در باتلاق احساسات ناخوشایند گرفتار می‌شوند، همیشه ناراضی و تلخ هستند و تجربیات تلخ گذشته باعث شده که به زمین و زمان بدبین باشند. در حقیقت این دسته هیچگاه درکی از زمان حال ندارند و تمام لحظاتشان صرف فکر کردن و چنگ زدن به گذشته سپری می‌شود. این دسته محکوم به باقی ماندن در زندان گذشته هستند.
دستۀ دوم یاد می‌گیرند که چگونه با تجربیات تلخ خود کنار بیایند و تجربیات تلخ را پلی به سمت کمال و شناختن بهتر خویشتن در نظر می‌گیرند. آنها می‌آموزند که نباید خود را در گرداب تلخ و نفرت‌انگیز گذشته گرفتار کنند. از زمین بلند می‌شوند و شتابان به سمت آینده حرکت می‌کنند.
راه های رویارویی با خاطرات ناخوشایند
هر کسی خاطرات بدی دارد که می‌خواهد از ذهنش پاک شوند. خوشبختانه روش‌هایی وجود دارد که به شما این امکان را می‌دهند که بتوانید با افکار منفی مقابله کنید. این راهکارها عبارتند از:
با خودتان روراست باشید: قبل از هرچیز باید با خودتان شفاف باشید و در مورد این موضوع به نتیجه‌ای روشن برسید که فکر کردن در مورد گذشته و مرور تجربه‌های تلخ برایتان آزاردهنده است و مثل یک سم کشنده در دراز مدت شما را از پا خواهد انداخت. تنها به این فکر کنید که همین الان دیگر نمی‌خواهید حسرت گذشته را بخورید و از داشتن حس افسردگی و ناراحتی به اندازۀ کافی خسته شده‌اید.
تغییر خاطرات،آن‌طور که دوست دارید: وقتی از یک خاطرۀ تلخ صحبت می‌کنید و سعی دارید آن را با کسی به اشتراک بگذارید تقریبا همۀ آدم‌ها جواب مشترکی را به شما می‌دهند و آن این جمله است: «از خاطرۀ بد بگذر و فراموشش کن» اما در دنیای واقعی وقتی صحبت از عمل به میان می‌آید این‌کار کمی مشکل به نظر می‌رسد. فراموش کردن اتفاق تلخ کار خیلی سختی است اما حداقل می‌توانید نوع احساسی را که نسبت به آن تجربۀ بد دارید، تغییر بدهید. وقتی خاطره‌ای تلخ را مرور می‌کنید قبل از هر چیز به این فکر کنید که این اتفاق می‌تواند جنبۀ مثبتی هم برای شما داشته باشد.
اجتناب از محرک‌ها برای فراموش کردن خاطرات تلخ: همانطور که خودتان تجربه کرده‌اید، زمانی که به مکان خاصی می‌روید یا در اطراف، چیزهای خاصی می‌بینید که یادآور خاطرات بد هستند، افکار آزاردهنده بیشتر به سراغتان می‌آیند. پس در اولین قدم تا آنجا که می‌توانید از هر آن‌چه شما را به یاد گذشته می‌اندازد پرهیز کنید. مسیر خود را به سر کار عوض کنید، چیدمان اتاقتان را تغییر دهید و حتی تغییر مدل مو و لباس نیز می‌تواند مفید باشد. اما همیشه نمی‌توان همه چیز را تغییر داد و از همه چیز اجتناب کرد، در این مواقع بهتر است از دیگر راهکارها استفاده کنید.
به خاطرات بد فکر کنید: در واقعیت زمانی که چیزی آزارتان می‌دهد تنها با حذف آن می‌توانید از آن رها شوید. اما ذهن اینطور عمل نمی‌کند، برعکس زمانی که تلاش می‌کنید به چیزی فکر نکنید، افکار مزاحم با شدت بیشتری به شما هجوم می‌آورند. پس به جای فرار از این افکار، به آنها اجازه دهید به ذهن شما بیایند، می‌توانید برای این کار زمانی را برای خودتان مشخص کنید.
در زمان حال بودن: فقط با پذیرفتن لحظۀ حال می‌توانید از گذشته‌ای که دشمن سلامت زندگی و جسم و روحتان است، خلاص شوید. از گذشته فقط درس‌های آن را به خاطر بسپارید و اجازه ندهید کنترل لحظات شما به دست گذشته بیفتد، چون فقط با امید و ایمان به آینده است که زندگی معنا پیدا می‌کند. ذهن عادت دارد شما را با افکاری از گذشته یا آینده مشغول کند. با تمرین و استفاده از روش‌هایی مثل ذهن آگاهی می‌توانید خود را در زمان حال نگه داشته، از اضطراب گذشته و آینده دور کنید.
شروع زندگی دوباره: ایجاد خاطرات خوب به فراموش کردن خاطرات بد کمک می‌کند. سرگرمی یا یک کار جدید انجام دهید که به شما احساس تازه بودن بدهد. برای شروع لیستی را از کارهایی که به آنها علاقه دارید تهیه کنید. همۀ آنها را با هم شروع نکنید، قدم به قدم پیش بروید.
غم و ناراحتی خود را تایید کنید: پذیرش غم و اندوه شاید غیرممکن به نظرآید، اما پذیرش احساسات منفی جزء فرآیند بهبودی است. سرکوب یک خاطرۀ بد، باعث می‌شود که آن خاطره هربار با شدت بیشتری بازگشت کند. به خودتان اجازه دهید که ناراحت یا خجالت زده باشید. اگر احتیاج به گریه کردن دارید آن را سرکوب نکنید.
در میان گذاشتن موضوع با فرد دیگر: نگه‌داشتن احساسات و افکار منفی در درونتان به شما آسیب خواهد زد. بسیاری از بیماری‌های روانی مثل اختلالات روان‌تنی، اختلالات اضطرابی، استرس، افسردگی، و… در اثر عدم برون‌ریزی شکل می‌گیرند. صحبت با یک روانشناس به شما کمک می‌کند تا بتوانید با ناراحتی‌های خود راحت‌تر کنار بیایید.
طرز فکر خود را تغییر دهید: اگر ذهن شما بر روی موارد منفی که در گذشته اتفاق افتاده است، تمرکز کند، زندگیتان در جهتی منفی حرکت خواهد کرد. به یاد داشته باشید که زندگی شما در جهتی حرکت می‌کند که افکارتان آن را تعیین می‌کند. به همین خاطر است که افکار مثبت و روحیه بخش تاثیر بسیار بزرگی در زندگی هر فرد دارد.
رابطۀ خود را با برخی از دوستانتان قطع کنید: همیشه در زندگی افرادی وجود دارند که هیچ نقش مثبتی ایفا نمی‌کنند و تنها باعث کند شدن جریان زندگیتان می‌شوند. در اینگونه موارد قطع کردن رابطه بهترین گزینه است. برای افرادی که می‌خواهند افکار منفی را برای همیشه از ذهنشان پاک کنند، رابطه با دوستان منفی نیز باید قطع شود.
ارتباطات جدید برقرار کنید: برای فراموش کردن گذشته، دوستان جدیدی پیدا کنید. این دوستان می‌توانند از بین همکاران و همسایه‌های شما باشند. شما می‌توانید برای کنار آمدن با گذشته‌تان در مورد آن با دوستان خود صحبت کنید.
کارهای جدید و تازه را تجربه کنید: برای فراموش کردن گذشته کارهایی جدید انجام دهید؛ مثلاً شروع به یادگیری یک هنر جدید کنید و یا یک سرگرمی جدید برای خود ایجاد کنید.
به گذشت زمان اعتماد کنید: برای فراموش کردن گذشته شما بیش از هر چیز به گذشت زمان نیاز دارید. زمان حلاّل مشکلات شماست و به تدریج با گذشت زمان زخم‌های گذشته التیام پیدا می‌کند و رد کم رنگی از آنها باقی می‌ماند.
افکارتان را مدیریت کنید: برای فراموش کردن گذشته، افکارتان را مدیریت کنید و عادت فکر کردن به گذشته را ترک کنید. شما باید هنگام فکر کردن به گذشته افکارتان را به زمان حال برگردانید.
حواس خود را به یک خاطرۀ مشابه اما مثبت پرت کنید: هر بار که خاطرۀ بدی به یادتان می‌آید، سعی کنید یک اتفاق مشابه اما مثبت را به خاطر بیاورید تا آن را جایگزین خاطرۀ بدتان کنید. برای مثال، اگر حرف احمقانه‌ای به دوستانتان زدید و می‌خواهید آن لحظه را فراموش کنید، مواقعی را به خاطر آورید که حرف‌های هوشمندانه یا زیرکانه‌ای زدید. هر بار که فکر آن خاطرۀ ناخوشایند به ذهنتان هجوم می‌آورد، این کار را انجام دهید.
شرایط را تغییر دهید: وقتی به خاطرۀ بد خود فکر می‌کنید، احتمالاً می‌توانید تمام جزئیات آن اتفاق را درست همان طور که رخ دادند به خاطر آورید. اینکه چند سالتان بود، چه پوشیده بودید یا چه کسانی کنارتان بودند، یعنی همان چیزهایی که شرایط آن موقعیت محسوب می‌شوند. این شرایط هستند که به شما کمک می‌کنند خاطره‌ای را به یاد آورید؛ بنابراین اگر می‌خواهید خاطره‌ای را فراموش کنید، باید شرایط آن را تغییر دهید.
برای خودتان هدف مشخصی تعیین کنید: تجارب بد در گذشته به معنای رسیدن به آخر خط نیست. شما پتانسیل کافی برای دسترسی به نقاط بزرگ در زندگی را دارید. همیشه به تصورات و رویا‌های مثبت خود بها دهید و به فکر رشد و پرورش آنها باشید. اهداف کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشید و برای رسیدن به آنها از برنامه‌ریزی‌های درست و مشورت افراد با تجربه کمک بگیرید.
بخشیدن را یاد بگیرید: کینه‌ها و افکار منفی راجع به دیگران همچون زباله زندگیمان را کثیف می‌کنند و بخشش، این زباله‌ها را پاک خواهد کرد. بهترین راه برای فراموش کردن گذشته، بخشیدن کسی است که اشتباه و ظلمی در حق شما انجام داده است. به خاطر خودتان روحیۀ نفرت را با روحیۀ دوست داشتن عوض کنید. خواهید دید اولین نفری که از این عشق نفع می‌برد خود شما هستید.
برای خودتان زندگی کنید: نیاز نیست برای هر تصمیمی که می‌گیرید از دیگران اجازه بگیرید و نظر آنها را نیز بدانید. سعی کنید تأیید گرفتن از دیگران را فراموش کنید و به خودتان حق زندگی کردن بدهید. شما نمی‌توانید همۀ مردم روی زمین را راضی نگه دارید؛ این کار غیر ممکن است و نتیجۀ آن ناامیدی است. اصلاً مهم نیست که شما چقدر انسان خوب و دوست داشتنی هستید، همیشه افرادی در اطرافتان خواهند بود که شما را دوست ندارند و کارهایتان را نیز تایید نمی‌کنند. این نیز بخشی از زندگی است.
یک راهکار عملی و موثر: یک مکان دنج و راحت را درنظر بگیرید و آنجا بنشینید. چشم‌هایتان را ببندید و چند نفس عمیق بکشید. به تاریکی پشت پلکتان توجه کنید و سعی کنید فضای تاریک را در مقیاسی بزرگ‌تر تصور کنید آن‌قدر که سیاهی همۀ اطراف شما را احاطه کند. حالا یک تلویزیون را تصور کنید که در مقابلتان قرار گرفته است و حتی الامکان این تلویزیون را قدیمی در نظرتان تجسم کنید، چون شما در حال بازسازی اتفاقات گذشته‌تان هستید. بعد از این کار، حادثه‌ای را که باعث دلخوری شما شده است، در صفحۀ تلویزیون خلق کنید و با دقت به آن نگاه کنید. شخصیت‌هایی را که هنگام به وجود آمدن آن حادثۀ تلخ وجود داشته‌اند، با جزئیات تصویرسازی کنید. صداها، رنگ‌ها و حتی بویی را که در آن لحظه حس کرده‌اید، از قلم نیندازید. بعد از این کار نوبت شماست. سعی کنید با دکمه‌ای که روی بدنۀ تلویزیون است (یادتان باشد که تلویزیون شما از نوع قدیمی است و کنترل ندارد)، صداها را کم و زیاد کنید. صداهایی که باعث رنجشتان شده را کم و آن‌هایی را که حس خوبی به شما می‌دهد، زیاد کنید. می‌توانید رنگ صورت یا لباس شخصیت‌هایی را که در این فیلم سینمایی خودساخته، باعث آزارتان شده است، کمرنگ تصویرسازی کنید. به تدریج شخصیت‌ها را حذف کنید و حتی می‌توانید نوع جملات آنها را با سلیقۀ خود تغییر دهید. بعد از این که تصاویر کمرنگ و کمرنگ‌تر شد، دستتان را روی دکمۀ خاموش تلویزیون بگذارید و تمام صحنۀ مربوط به آن تجربۀ تلخ را برای همیشه محو کنید. این تمرین را اگر برای چند بار انجام دهید، می‌تواند کمک زیادی به فراموشی اتفاق تلخ گذشته‌تان کند.
کلام آخر
- برای فراموش کردن گذشته، به خاطراتتان احترام بگذارید، آنها را بنویسید، نقاشی بکشید و در موردشان صحبت کنید.
- برای فراموش کردن گذشته، احساسات و عواطف مربوط به خاطرات بدتان را دور بریزید.
- برای فراموش کردن گذشته، با کسانی که در خاطرات گذشته با شما همراه بودند، صحبت کنید.
- برای فراموش کردن گذشته، احساسات واقعی خود را پیش دوست صمیمیتان بازگو کنید.
- برای فراموش کردن گذشته، به اشتباه‌های گذشته‌تان اعتراف کنید و آنها را گردن بگیرید و با آنها کنار بیایید.
- برای فراموش کردن گذشته، از کسانی که به آنها آسیب زده اید عذر خواهی و طلب بخشش کنید.
- برای فراموش کردن گذشته، غرورتان را کنار بگذارید و از کسی برای حل این مشکل کمک بگیرید.
مشکلات و تجربه‌های تلخ در زندگی تمام آدم‌ها وجود دارد. مهم این است که از احساسات خود آگاه باشید و به بهترین نحو آنها را کنترل کنید.
