هنوز بسیاری از افراد وقتی صحبت از مراجعه به روانشناس و مشاورۀ روانشناسی به میان می‌آید واکنش منفی نشان می‌دهند، حتی اگر مراجعه هم داشته باشند معمولاً دوست ندارند این مساله را در حضور کسی مطرح کنند؛ زیرا هنوز این ذهنیت وجود دارد که افراد دیوانه به روانشناس و روانپزشک مراجعه می‌کنند. در حالی که بزرگ‌ترین برداشت ناصحیح همین است. همۀ ما در ایامی نیاز داریم که با فرد متخصص حرف بزنیم.
در واقع کسی که به روانشناس مراجعه می‌کند صرفاً دیوانه یا بیمار روانی نیست و این نگاه غلط باید از بین برود. یکی از وظایف روانشناسان، بهبود کیفیت زندگی افراد است. در جوامع پیشرفته، حتی موفق‌ترین و خوشحال‌ترین افراد، برای پیشرفت بیشتر و حداقل برای تثبیت موقعیت خود و مواجهۀ درست با مشکلات، به روانشناس مراجعه می‌کنند.
مراجعه به روانشناس یکی از راه‌هایی است که در شرایط سخت زندگی می‌تواند به ما کمک کند، زمان‌هایی که تصمیم گیری برایمان سخت می‌شود یا اینکه نمی‌دانیم چه کنیم.
مشاوره و خدمات روانشناسی نوعی فرآیند یاری رسانی است که با اهداف زیر در مراحل مختلف زندگی انجام می‌گیرد:
- اتخاذ یک تصمیم معقول و مناسب
- کشف راه‌حل مناسب
- مواجهه با یک بحران
در چه مواردی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
افراد در تمامی مراحل زندگی می‌توانند از کمک و مشاورۀ روانشناس بهره بگیرند. به طور مثال مادری که در دوران بارداری قرار دارد، فردی که دچار اعتیاد شده است، افرادی که درگیر اختلالات روانی مختلف مانند افسردگی، اضطراب و استرس شده‌اند، خانواده‌هایی که با مسایل و مشکلات مختلفی دسته پنجه نرم می‌کنند، افرادی که قصد ازدواج داشته و در انتخاب همسر مردد هستند؛ همه و همه می‌توانند از روانشناس کمک بگیرند.
موقعیت‌هایی که به صورت معمول مراجعه به روانشناس در مورد آن‌ها می‌تواند از بروز مشکلات تا حد زیادی جلوگیری کند:
(با ذکر این نکته که این موقعیت‌ها به خودی خود آسیب رسان نیستند و مراجعه به روانشناس در این شرایط بیش از همه به منظور پیشگیری از بروز مشکلات بعدی است.)
۱- بلوغ و دوران نوجوانی
اینکه شما فرزندتان در سن بلوغ باشد یا خودتان در حال طی کردن این دوران حساس هستید، تفاوتی ندارد. کسب اطلاعات درست و کامل در رابطه با این دوران می‌تواند کمک بزرگی برای شما بوده و احتمال بروز مشکل را کاهش دهد.
۲- شکست در روابط صمیمانه
به صورت کلی در زمانی که ما در زندگی در هر زمینه‌ای دچار شکست می‌شویم، نیاز به کمک داریم تا بتوانیم خودمان را پیدا کنیم و به بازسازی دوباره زندگی خود بپردازیم؛ اما شاید شکست در روابط صمیمانه و به اصطلاح شکست عاطفی حساسیت بیشتری دارد.
۳- انتخاب همسر
نکتۀ مهمی که بد نیست بدانید این است که برای شرکت در کارگاه‌های انتخاب همسر که توسط برخی متخصصان برگزار می‌شود، لازم نیست شما نامزد کرده یا موردی خاص را برای ازدواج در نظر گرفته باشید، بلکه می‌توانید پیش از ورود به بحث انتخاب همسر، با شرکت در این برنامه‌های آموزشی، با معیارهایی که لازم است در نظر داشته باشید، آشنا شوید.
۴- آغاز زندگی مشترک
آغاز زندگی مشترک، یکی از موقعیت‌های دشوار است که لازم است هر فردی در این زمینه اطلاعات کافی به دست آورد. آشنایی زنان از دنیای مردان و نیز برعکس، از مهمترین موضوعاتی است که لازم است همسران جوان در آن زمینه اطلاعاتی به دست آورند.
۵- بچه دار شدن و فرزندپروری
تربیت فرزند می‌تواند دشواری‌های زیادی داشته باشد، از طرفی بعد از بچه دارشدن رابطۀ همسران نیز دچار نوسان می‌شود. آشنایی نداشتن با مدیریت مسائل پیش آمده در رابطه همسران و البته آگاهی نداشتن از مهارت‌های فرزندپروری می‌تواند تجربۀ شیرین بچه دار شدن را به تجربه‌ای استرس‌زا تبدیل کند.
۶- انتخاب رشته تحصیلی و شغل
آشنا شدن با استعدادها و توانمندی‌های فردی یکی از اهدافی است که مشاوره‌های شغلی می‌تواند در اختیار فرد بگذارد. البته قدم اول در انتخاب شغل شاید انتخاب صحیح رشتۀ تحصیلی در دبیرستان و سپس دانشگاه باشد.
۷- به سوگ نشستن برای نزدیکان
از دست دادن نزدیکان و تجربۀ داغدیدگی، یکی دیگر از موقعیت‌های دشوار زندگی است. استفاده از تجربۀ متخصصان در این موقعیت‌های دشوار می‌تواند کمک کند تا بهتر از این مرحله عبور کرده و عوارض کمتری را تجربه کنیم.
۸- تغییرات میانسالی
دوران میانسالی همراه با تغییراتی است که در صورت به کار نبستن شیوه‌های مدیریتی صحیح، می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد و سلامت روان را با مخاطراتی روبه رو سازد.
به صورت معمول بسیاری از افراد در این دوره تصور می‌کنند که دیگر به سنی رسیده‌اند که باید خودشان از عهدۀ تمامی مسائل برآمده و از دیگران و به ویژه جوان‌ترها کمک نگیرند؛ اما خوب است به این نکته توجه داشته باشیم که آگاهی یافتن از تغییرات این دوران، خود قدم بسیار مهمی در پیشگیری از مشکلات احتمالی است.
۹- ازدواج فرزندان
اینکه جوانان در زمان انتخاب همسر و ازدواج به روانشناس مراجعه کنند، تا حد زیادی امر پذیرفته شده‌ای است اما واقعیت این است که به نظر می‌رسد برای تکمیل کار لازم است تا والدین همسران جوان نیز در زمان ازدواج آن‌ها از خدمات روانشناسی استفاده کنند. این نیاز را بیش از هر چیزی آمار شکایت از خانواده‌ها بابت دخالت در زندگی همسران نشان می‌دهد.
۱۰- طلاق
یکی از دشوارترین موقعیت‌ها برای هر فردی می‌تواند زمانی باشد که زندگی مشترک او به شکست می‌انجامد. هر چند خدمات روانشناسی می‌تواند از بروز بسیاری از طلاق ها، به شرط استفاده صحیح و بهنگام از این خدمات جلوگیری کند، اما به هر صورت بخشی از طلاق‌ها اجتناب ناپذیرند. نکتۀ مهم این است که طلاق اگرچه به معنای پایان یافتن زندگی مشترک است، اما پایان زندگی فردی افراد نبوده و آن‌ها حق دارند بعد از طلاق نیز از زندگی خود لذت برده و انتخاب‌های دیگری برای زندگی خود داشته باشند.
۱۱- احساس افسردگی و اضطراب
احساس شدید ناامیدی و تنهایی نشانه‌های متداول افسردگی هستند. بااینکه خیلی‌ها تصور می‌کنند آدم‌ها یکدفعه و خودبخودی از افسردگی بیرون می‌آیند ولی این اتفاق به ندرت می‌افتد. افسردگی یک اختلال بسیار شایع است که در آن افراد علاقه و اشتیاقشان را به همه چیز از دست داده، احساس خستگی و بی‌حوصلگی کرده و معمولاً توانایی کنترل احساساتشان را ندارند. روانشناس می‌تواند کمکتان کند منبع ایجاد افسردگی در خودتان را پیدا کنید که معمولاً این اولین قدم برای بهبودی از آن است.
۱۲- عادات و اعتیادهای بد
بعضی عادت‌های بد مثل سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی و استفاده از مواد مخدر معمولاً برای کنار آمدن با مشکلات شخصی در فرد ایجاد می‌شوند. روانشناس می‌تواند کمکتان کند این عادت‌ها را کنار بگذارید.
فواید مراجعه به مشاور و روانشناس
۱- افکار خود را از منظری متفاوت می‌بینید
صحبت با صدای بلند، به شما اجازه می‌دهد تا افکار و احساسات خود را از یک چشم‌انداز جدید ببینید. همچنین مراجعه به روانشناس باعث می‌شود که شما بدانید نظر حرفه‌ای روانشناس چیست، به این معنی که می‌توانید راه‌های جدیدی در مورد مشکلات خود بیابید.
۲- زمانی برای کنار آمدن با احساسات پیدا می‌کنید
امروزه ما از گذشته شلوغ‌تر هستیم، زیرا توجه ما از لحظۀ بیدار شدن از خواب تا لحظۀ خوابیدن کمتر به خودمان جلب می‌شود. این بدان معنی است که ما به ندرت می‌توانیم زمان نشستن و پردازش احساس گناه، پشیمانی، اندوه یا غم را داشته باشیم. مراجعه به روانشناس، به معنای این است که شما زمانی را برای مواجهه به مسایل خود اختصاص دهید.
۳- زوجین می‌توانند داور و کمک کننده‌ای منصف داشته باشند
اگر زوج نتوانند آشکارا درمورد مسائل و گذر از آن‌ها صحبت کنند، مشکلات در روابط عمیق‌تر می‌شود. وقت گذاشتن برای صحبت در مورد چنین موضوعاتی با شخص ثالث خنثی بدان معنی است که هر دو طرف می‌توانند نظر خود را منتقل کنند در حالی که شخصی در آن جاست تا میان آن‌ها میانجی‌گری و به هر دو کمک کند تا استدلال‌ها را از دیدگاه شخص دیگری ببینند.
۴- با مشکلات خود احساس تنهایی نمی‌کنید
غالباً مردم نمی‌توانند احساسات و مسایل خود را با افراد زندگی خود به اشتراک بگذارند. یکی از مهمترین دلایل مراجعه به روانشناس، داشتن کسی است که یک غریبه است، شما را نمی‌شناسد و در مورد شما قضاوت نمی‌کند، می‌تواند به شما این آزادی را بدهد که درمورد چیزهایی صحبت کنید که معمولاً به دوستان و خانواده خود نخواهید گفت. این بسیار کمک می‌کند تا افراد تنهایی و انزوا در رنج‌های خود را کمتر احساس کنند، به خصوص اگر چیزی را در ذهن خود داشته باشید که از صحبت کردن در مورد آن خجالت می‌کشید، مراجعه به روانشناس می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
۵- راه آسان‌تری برای مقابله با مشکلات در زندگی روزمره پیدا می‌کنید
به اشتراک گذاشتن و تخلیۀ احساسات خود از طریق مراجعه به روانشناس و صحبت کردن به این معنی است که می‌توانید مقابله با مشکلات را آسان‌تر کنید. صحبت با روانشناس یک چرخۀ مفید ایجاد می‌کند که می‌تواند تمرکز شما را افزایش دهد. امکان تمرکز بر زندگی روزمره به این معنی است که افراد تغییراتی مثبت در زندگی خود ایجاد می‌کنند که به نوبۀ خود روحیه‌شان را بالا می‌برد.
۶- بهزیستی جسمی خود را بهبود می‌بخشید
از فواید مراجعه به روانشناس این است که افراد را فعال‌تر می‌کند، و احساس مثبت بودن را بالا می‌برد و باعث می‌شود انرژی بیشتر، خواب سالم و اشتهای بهتری داشته باشند.
۷- به درجۀ بالاتری از خودآگاهی می‌رسید
سرانجام، بررسی احساسات خود با مراجعه به روانشناس، به شما این امکان را می‌دهد تا خود را از بیرون مشاهده کنید، در نتیجه احساس افزایش هوشیاری به وجود می‌آید. و پس از پردازش، می‌تواند اثرات بسیار مفیدی در ایجاد احساس آرامش بیشتر مردم با خود داشته باشد.
۸- کاهش خشم و طغیان‌های رفتاری
درون هر کسی پر از رمز و رازهای گوناگون است. بسیاری از ما سعی می‌کنیم نیمه‌ی تاریک وجودمان را پنهان کنیم و همین منجر به ایجاد خشم و مشکلاتی در روح و روان ما می‌شود. از طرف دیگر، چون شناخت کافی از خود، احساساتمان و جهان پیرامون نداریم، اغلب احساس پوچی داریم و یا نسبت به مسائل مختلف، رفتارهای افراطی از خود بروز می‌دهیم. روانشناس در کاهش این احساس خشم کمک می‌کند.
کلام آخر
- بسیاری از افراد احساس می‌کنند در صورت مراجعه به روانشناس برچسب اختلال و مشکلات روانی به آن‌ها زده خواهد شد و در مقابل این موضوع جبهه‌گیری می‌کنند؛ اما در واقع انسان در طول عمر خود و در جنبه‌های مختلف زندگی لازم است تا از دیدگاه و نظرات روانشناس بهره بگیرد.
- زندگی به ندرت بدون مشکل پیش می‌رود ولی بعضی از این مشکلات آنقدر غیرقابل‌تحمل می‌شوند که غلبه کردن یا کنار آمدن با آن‌ها به نظر غیرممکن می‌آید. این مشکلات چه مرگ یکی از عزیزانتان باشد چه حس شدید اضطراب، خیلی مهم است که بدانید برای همه مشکلاتتان همیشه می‌توانید کمک بگیرید.
- روانشناس می‌تواند ابزاری بسیار مفید برای ارتقای سلامت شما باشد. رواشناس با کمک به آرام‌تر کردن ذهن شما و کنترل استرس، اضطراب، ترس‌ها و سایر مشکلاتتان، باعث می‌شود بتوانید لذت بیشتری از زندگیتان برده و راحت‌تر زندگی کنید. اولین قدم پیدا کردن روانشناس خوبی است که بتوانید آزادانه و به راحتی با او حرف بزنید.
- به یاد داشته باشید که روانشناسی، شاخه‌ای از علوم انسانی است که هدفش مطالعۀ رفتار انسان است و روانشناس کسی است که رفتار، شخصیت، روابط بین فردی، انگیزش و… را در انسان به صورت حرفه‌ای و تخصصی بررسی و مطالعه می‌نماید و می‌تواند برای عملکرد بهتر فرد، راهکارهای مناسبی را ارایه دهد.
- لذا برای داشتن سبک زندگی سالم‌تر، در امور مختلف زندگی به روانشناسان مراجعه کنید و اطمینان خاطر داشته باشید که با کمک‌های تخصصی و حرفه‌ای می‌توانید زندگی شادتر و سالم‌تری را برای خود و اطرافینتان رقم بزنید.
- -با این توضیحات می‌توان گفت همۀ ما روزی نیازمند مراجعه به یکی از این متخصصان هستیم. حال اینکه در سنت اشتباه باقی می‌مانیم و سعی بر حل مشکلات به صورت فردی داریم یا به علم اعتماد می‌کنیم و از آن کمک می‌گیریم، موضوعی است که نباید ساده از آن گذشت چرا که سلامت روح می‌تواند در گرو همین تصمیم باشد.
