دکتر توحید عزیزی
اخبار ویروس جدید کرونا در یک ماه اخیر در صدر اخبار سلامت قرار گرفته و موجب نگرانی مردم سراسر دنیا شده است.
ویروس جدید کرونا (به اختصار ۲۰۱۹-nCoV) خاطرات تلخ بشر در مواجهه‌های دهشتناکش با ویروس‌های آنفولانزا و شبهه آنفولانزا را بار دیگر زنده کرده است.
یکی از تلخ‌ترین این مواجهه‌ها، همه‌گیری جهانی یا اصطلاحاً «پاندمی» سال ۱۹۱۸ میلادی (۱۲۹۷ ه.ش) است که به آنفولانزای اسپانیایی معروف است. در این پاندمی، قریب به یک سوم جمعیت کل دنیا در آن روزگار دچار آنفولانزای اسپانیایی شدند و تخمین زده می‌شود بین ۵۰ میلیون تا ۱۰۰ میلیون انسان به واسطۀ این بیماری جان سپرده اند. منابع رسمی میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری در ایران را تا دو و نیم میلیون نفر (بیش از یک پنجم جمعیت ایران در آن زمان) ذکر کرده اند. در قرن بیستم میلادی، دو پاندمی مهم دیگر آنفلوانزا در دهه‌های پنجاه و شصت نیز اتفاق افتاد.
در قرن بیست و یکم میلادی، طی پاندمی آنفلوانزا در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ هـ .ش) که به آنفوانزای خوکی معروف شد، تخمین زده می‌شود که در حدود یک چهارم جمعیت کرۀ زمین به آن دچار شدند و از این تعداد چیزی بین صد و پنجاه هزار تا پانصد و هفتاد هزار نفر فوت کردند. در ایران ۱۴۰ مورد فوت ناشی از این همه‌گیری ثبت شده است.
بعضی از انواع آنفلوانزا ممکن است همه‌گیری بالایی را موجب نشوند اما به علت شدید بودن عوارض و مرگ و میر، ایجاد خطر بالایی بکنند.
برای مثال در ابتدای قرن بیست و یکم میلادی، همه‌گیری خطرناک «سارس» در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ میلادی (۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ ه.ش) به وقوع پیوست که اگر چه تعداد مبتلایان آن از نه هزار نفر تجاوز نکرد، اما ۷۷۴ مرگ را در سراسر جهان موجب شد. خوشبختانه ایران از گزند این همه‌گیری سارس در سال‌های مذکور در امان ماند.
در مثالی دیگر در سال ۲۰۱۲ میلادی (۱۳۹۱ ه.ش) نوعی از ویروس کرونا در منطقۀ جنوب غربی آسیا موجب همه‌گیری آنفلوانزا شد که به آنفلوانزای شُتُری معروف گشت. تا کنون حدود ۲۵۰۰ نفر (عمدتاً در کشور عربستان) دچار این ویروس شده اند که به مرگ بیش از ۸۵۰ نفر انجامیده است. در این همه‌گیری ۲ نفر در ایران جان باختند.
ویروس جدید کرونا (۲۰۱۹-nCoV) نیز ویروسی پرخطر است. تا لحظۀ نگارش این متن (۲۶بهمن) ۴۹۰۵۳ نفر در دنیا به این ویروس آلوده شده و ۱۳۸۱ نفر از آنها فوت کرده اند. اکثر قریب به اتفاق این بیماران در چین ساکن هستند اما تا کنون ۲۴ کشور دیگر نیز بیماران مبتلا به ۲۰۱۹-nCoV را گزارش کرده اند. تا این لحظه، ابتلا به این بیماری در ایران گزارش نشده است.
ایران برای مقابله با پاندمی ویروس جدید کرونا چه کرده است؟ پس از خبر کشف ویروس جدید کرونا، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پایش افراد مشکوک به ابتلا را در ۳۶ ورودی کشور آغاز کرد. دوربینهای حرارتی برای کنترل وجود تب در مسافران ورودی از مرزهای پر رفت و آمد، نصب شد. پروازهای ورودی از چین به ایران، برای مدتی متوقف شد. ۵۷ دانشجوی ایرانی که در شهر ووهان چین، مرکز انتشار این ویروس، ساکن بودند، با یک پرواز اختصاصی به ایران آورده شده و به مدت ۱۴ روز در قرنطینه قرار گرفته اند. همچنین آموزش‌های عمومی برای مردم و آموزش‌های تخصصی برای مراکز درمانی کشور تهیه و توزیع شد. مجموع این اقدامات تا کنون از ورود ویروس جدید کرونا به ایران، جلوگیری کرده است.
اما فراموش نکنیم که ویروس جدید کرونا با وجود تمامی سر و صداهایی که در رسانه‌ها راه انداخته، هنوز بسیار کمتر از آنفولانزای فصلی قربانی گرفته است. امسال در فصل سرما، تنها در کشور آمریکا، ده هزار نفر در اثر آنفلوانزای فصلی جان خود را از دست داده اند. در ایران نیز آمار فوت به دلیل آنفولانزا در فصل پاییز به بیش از ۱۰۰ نفر بالغ شده است. بنا بر این، باید دقت کرد که هیاهوی رسانه‌ای پیرامون ویروس‌ها و همه‌گیری‌های نوظهور نباید موجب غفلت نظام سلامت از پایش و پیشگیری بیماری‌های بومی موسمی گردد.
