در مرحلۀ نهایی بیماری مزمن کلیوی که کلیه‌های فرد بیمار، کارکرد خود را از دست می‌دهند، بیمار، مجبور به انتخاب یکی از این سه درمان جایگزین است: دیالیز خونی (همودیالیز)، دیالیز شکمی (صفاقی) یا پیوند کلیه. همودیافیلتریشن (که به‌طور مخفف، آن را HDF می‌نامیم) نوع خاصی از همودیالیز است.
در روش HDF، همانند فرایند همودیالیز، خون بیمار از بدن وی خارج شده و در یک چرخۀ بسته با عبور از صافی دیالیز، مواد زائد و مقداری از مایعِ خون، گرفته می‌شود و خونِ پاک شده به بدن بیمار، باز می‌گردد. تفاوت کارکرد HDF با همودیالیز معمولی، آن است که در روش HDF، خونی که از بدن بیمار، خارج می‌شود با مقداری آبِ بسیار خالص که با محلول دیالیز، ترکیب شده، پس از عبور از دو فیلتر اندوتوکسین و استریل شدن مایع به صورت قبل یا بعد از صافی دیالیز با خون بیمار مخلوط می‌شود و سپس در این حالت، مواد زائد به همراه مقداری مایع، بیشتر از آب اضافه شده به خون، از خون، گرفته می‌شود.
اجرای روش HDF، نیازمند دستگاه‌ها و ابزارهای متفاوتی نسبت به همودیالیز معمولی است که بیان جزئیات مربوط به آن، مورد بحث این مقاله نیست. آنچه مهم است، آن است که تاکنون بعضی از متخصصان، معتقد بودند که روش HDF نسبت به همودیالیز معمولی، ارجح است و تأثیر بهتری در بهبود حال بیمار دیالیزی دارد؛ حال آنکه برخی متخصصان، تفاوت عمده‌ای بین این دو روش قائل نبودند.
در گذشته، دست‌کم سه پژوهش بزرگ به منظور نشان دادن ارجحیت یک روش بر روش دیگر، انجام شده است اما نتایج هیچ‌کدام با قطعیت نتوانسته نشان دهد که کدام روش، بهتر است.
اما اخیراً نتایج یک پژوهش بزرگ در مجلۀ علمی «نیوانگلند ژورنال» به چاپ رسیده که به اطلاعات تازه‌ای درمورد روش HDF دست یافته است. در این پژوهش که همچنان در جریان است، بیش از ۱۳۰۰ بیمار دیالیزی به دو گروه، یکی تحت درمان همودیالیز و دیگری تحت درمان HDF تقسیم شده‌اند و وضعیت آنها به مدت سه سال، دنبال شده است.
نتایج این پژوهش با اطمینان بالایی نشان می‌دهد که میزان مرگ‌ومیر در گروه تحت HDF، کمتر از گروه تحت همودیالیز معمولی است. اگرچه این نظریه، قبل از این نیز در میان برخی متخصصان، رواج داشت اما این اولین بار است که این موضوع با اطمینان بالایی به اثبات رسیده است.
اما این یافتۀ جدید به چه معنی است؟ چه تأثیری بر درمان نگهدارندۀ همودیالیز خواهد داشت؟ و آیا باید تمامی بیماران تحت همودیالیز را تحت روش HDF قرار داد؟
واقعیت، آن است که بسیاری از بیماران تحت دیالیز درحال حاضر با همودیالیز مناسب و کفایت درمان خوبی مواجه هستند. آنها سال‌های سال است که با همودیالیز معمولی، خو گرفته‌اند و به نظر نمیرسد که تغییر روش درمان به HDF، ارتقائی در کیفیت درمان و زندگی آنها ایجاد کند.
از طرف دیگر، بعضی از متخصصان، معتقدند که درمان با روش HDF می‌تواند خطرات بیشتری نسبت به درمان با همودیالیز معمولی داشته باشد. جدای از اینکه این باور تا چه اندازه صحیح است، قبل از تغییر درمان از همودیالیز به HDF باید سود، زیان و خطرات احتمالی آن را سنجید.
دستگاه‌های HDF گران‌تر و حساس‌تر از دستگاه‌های همودیالیز معمولی هستند. ضمناً روش HDF نیازمند نوع ویژه‌ای از آب خالص است که دستگاه‌های تصفیۀ آب RO (مورد استفاده در همودیالیز معمولی) قادر به تولید آن نیستند به علاوۀ اینکه به‌کارگیری این روش، منوط به وجود دو فیلتر میکروبیولوژیکال و سِت مخصوص به خود است. بنابراین، اجرای روش HDF، نیازمند تغییر دستگاه‌های RO و برخی از الزامات دیگر خواهد بود. این مطلب به آن معناست که تغییر از همودیالیز معمولی به روش HDF، بودجۀ بیشتری برای نگهداری از بیماران دیالیزی می‌طلبد که اگر منابع آن در نظر گرفته نشود، منجر به اختلال در خدمت‌رسانی به این بیماران خواهد شد.
بنابراین در تغییر روش درمانِ بیماران نیازمند به دیالیز از همودیالیز به HDF باید عوامل متعدد فردی، اجتماعی، اقتصادِ سلامتی و ضرورت‌های زیرساختی مربوط را مدنظر قرارداد و توجه داشت که صرفاً نتایج پژوهش‌های محدود، نمی‌توانند به تنهایی سیاست‌های نظام سلامت در حوزۀ بیماری‌های کلیوی را دستخوش تغییر کنند
