اختلالات کلیوی، نارسایی کلیوی و سندروم نفروتیک (بیماری دفع پروتئین) از جمله، مشکلات شایعی هستند که عملکرد کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بیماری مزمن کلیه، یکی از بیماری‌های مهم و نسبتاً شایع در کشور ایران به‌شمار می‌رود که شیوع آن، رو به افزایش است. مراحل ابتدایی بیماری مزمن کلیه با تغذیۀ صحیح و رژیم‌درمانی به خوبی، قابل کنترل است. رژیم غذایی صحیح، نه‌تنها عوارض بیماری را کاهش می‌دهد بلکه پیشرفت بیماری را نیز کُند می‌کند.
بسیاری از مبتلایان به بیماری‌های کلیوی، تصور می‌کنند که کاهش دریافت پروتئین و یا حتی عدم مصرف پروتئین به‌ویژه گوشت، یک راه حل برای درمان بیماری آنها است. درحالی که برخلاف تصور، کاهش دریافت پروتئین با عوارضی همچون سوءتغذیه، تحلیل بافت عضلانی، ناتوانی بیمار و کاهش کیفیت زندگی، همراه خواهد بود.
محدودیت‌‌ها در رژیم غذایی بیماران کلیوی، متفاوت و نیازمند تنظیم دقیق است چراکه از یک سو، این بیماران قادر به دریافت آزادانۀ پروتئین نیستند و از سوی دیگر، پروتئین دریافتی آنها بایستی دارای ارزش بیولوژیکی بالایی باشد. معمولاً پروتئین‌های حیوانی از قبیل تخم‌مرغ، گوشت و لبنیات، دارای ارزش بیولوژیکی بالا بوده و پروتئین‌های گیاهی، ارزش بیولوژیکی پایینی دارند. در بیماران تحت درمان با همودیالیز یا دیالیز صفاقی به خاطر افزایش دفع پروتئین و اسیدهای آمینه (اجزای سازندۀ پروتئین) از طریق دیالیز، نیاز به پروتئین، افزایش می‌یابد. سفیدۀ تخم‌مرغ، یک منبع پروتئین با کیفیتی بالا و مناسب کلیه‌ها است. به علاوه، یک انتخاب عالی برای افرادی است که تحت درمان دیالیز هستند و در حالی که نیازمند میزان بالایی پروتئین هستند، نیاز به محدود کردن فسفر نیز دارند.
پروتئین به‌خودی‌خود برای بدن، مضر نیست و به کلیۀ سالم نیز آسیبی وارد نمی‌کند. علت محدودیت آن در بیماری‌های کلیوی، آن است که با مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین، ترکیبات زائدی در خون، ایجاد می‌شود که باید توسط کلیه‌ها فیلتر شده و از طریق ادرار، دفع شوند. به این ترتیب اگر کسی مبتلا به بیماری کلیوی باشد، کلیه‌هایش قادر به حذف این ترکیبات نخواهند بود. بنابراین مواد زائد در خون، جمع می‌شوند. از طرف دیگر، منابع پروتئینی، غنی از فسفر و پتاسیم هستند و بایستی مصرف آنها برای بیماران کلیوی محدود شود. پروتئین‌های حیوانی نیز حاوی چربی‌های اشباع هستند که می‌توانند موجب افزایش چربی خون و آسیب رسیدن به کلیه شوند. نوع پروتئین دریافتی بر کلیه و عملکرد آن، اثرگذار است. در بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی، مصرف گوشت سفید مثل مرغ و بوقلمون، نسبت به گوشت‌های قرمز، ارجحیت دارد.
در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی، مصرف دقیق پروتئین، بسیار دشوار است چراکه میزان دقیق مصرف پروتئین در هر مرحله از بیماری، متفاوت است. درصورتی که به بیماری‌های کلیوی ازجمله، دفع پروتئین، نارسایی حاد و یا نارسایی مزمن کلیه، مبتلا هستید باید حتماً تحت نظر متخصص تغذیه، قرار بگیرید. بقای بافت‌های بدن و نرمال بودن بسیاری از عملکردهای بدن شما، وابسته به پروتئین است. بنابراین مهم است که طبق رژیم درمانیِ تجویز شده در هر مرحله از بیماری، میزان مشخصی پروتئین، مصرف کنید.
سخن پایانی
توصیه می‌شود، مبتلایان به بیماری کلیوی برای حفظ سلامت و کاهش عوارض بیماری، پروتئین کافی با ارزش بیولوژیکی بالا دریافت کنند که این امر با پیروی از رژیم غذایی صحیحی که توسط متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی برای بیمار، تنظیم شده باشد، امکان‌پذیر خواهد بود.▄
