آتروفی کلیه چیست؟

کلیه‌ها به‌طور معمول به اندازۀ یک مشت یا ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر هستند. آتروفیِ کلیه به این معنی است که کلیه، کوچک‌تر از حد طبیعی باشد. این عارضه، می‌تواند به دو دلیل اساسی اتفاق بیفتد. دلیل اول اینکه بخشی از کلیه از بدو تولد (به شکل مادرزادی) به‌طور طبیعی، رشد نکرده و کلیه کوچک مانده باشد که این نوع آتروفی کلیه یا کلیۀ کوچک، معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارد. نوع دوم، پس از تولد، اتفاق ‍‌می‌افتد که می‌تواند در یک یا هر دو کلیه، رخ دهد. این نوع آتروفی کلیه به دلیل کاهش خون‌رسانی به کلیه‌ها و یا از دست دادن نفرون‌ها (واحدهای اصلی کار کلیه‌ها) اتفاق می‌افتد. عفونت‌های مزمن یا انسداد کلیه نیز می‌تواند منجر به آتروفی کلیه شود. کلیه‌ای که اندازه‌ای کوچک‌تر از حد طبیعی دارد می‌تواند باعث بیماری کلیوی شده و کاهش بیشتر اندازۀ کلیه به‌ویژه برای هر دو کلیه، می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

چه چیزی باعث آتروفی کلیه می‌شود؟

آتروفی کلیه، ممکن است به علل زیر اتفاق بیفتد:

1. مسدود شدن شریان کلیه (تنگی شریان کلیوی) و مسدود شدن شریان‌های اصلی خون‌رسان به کلیه‌ها که می‌تواند به دلیل گرفتگی شریان‌ها با رسوبات چربی یا لخته شدن خون در آنها باشد.
2. مسدود شدن دستگاه ادراری که این امر، جریان طبیعی ادرار را مسدود کرده، در نتیجه منجر به وارد آمدن فشار بر کلیه‌ها و صدمه به نفرون‌ها می‌شود.
3. سنگ کلیه که درمان نشدن آن، می‌تواند باعث انسداد کلیه شود.
4. عفونت‌های کلیوی درازمدت مانند پیلونفریت، بیماری کلیۀ پُلی‌کیستیک و سایر بیماری‌های مزمن کلیوی که می‌توانند به نفرون‌ها آسیب برسانند.

علائم آتروفی کلیه چیست؟

برخی از علائم آتروفی کلیه، شامل درد در هنگام ادرار، درد در شکم یا پهلوها (به سمت پشت)، وجود خون در ادرار، تکرر ادرار، احساس خستگی، از دست دادن اشتها، خارش پوست، ناراحتی عمومی در ناحیۀ کلیه، گرفتگی عضلانی و تورم دست‌ها و پاها است. گاهی اوقات، آتروفی کلیه، می‌تواند بدون علامت باشد به‌ویژه اگر تأثیر علت بروز آن، تدریجی بوده و در طول سال‌ها اتفاق افتاده باشد.

آتروفی کلیه، چگونه تشخیص داده می‌شود؟

آزمایش آتروفی کلیه، شامل آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT یا CAT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) است. تشخیص زودهنگام و درمان آتروفی کلیه برای جلوگیری از آسیب بیشتر کلیه، مهم است.

آتروفی کلیه، چگونه درمان می‌شود؟

درمان آتروفی کلیه، بستگی به این دارد که در وهلۀ اول چه چیزی باعث کوچک‌تر شدن کلیه شده است. به عنوان مثال، بیمار مبتلا به آتروفی کلیه به دلیل عفونت مزمن دستگاه ادراری به آنتی بیوتیک نیاز دارد.

آتروفی کلیه، می‌تواند به‌صورت منفرد ( ابتلاء یک کلیه) یا دو طرفه ( ابتلاء هر دو کلیه) باشد. پزشک شما از طریق آزمایش خون و ادرار، متوجه خواهد شد که چه مقدار از عملکرد کلیه، باقی مانده است. اگر کلیه اصلاً کار نکند، معمولاً نیازی به برداشتن کلیه نیست، مگر اینکه یک مشکل دائمی مانند عفونت مزمن وجود داشته باشد. اگر کلیه هنوز در حال فیلتر کردن است، ممکن است درمان پزشکی برای حفظ باقی‌ماندۀ عملکرد کلیه، وجود داشته باشد. اگر هر دو کلیه از کار بیفتند، اقدام درمانی، شامل دیالیز یا پیوند کلیه خواهد بود.

با کنترل فشار خون، نکشیدن سیگار، درمان دیابت در صورت ابتلا به آن، حفظ وزن مناسب و پیروی از یک رژیم غذایی سالم و کم نمک، به سلامت کلیه، کمک کنید. همچنین مهم است که با پزشک خود، پیگیر معاینات منظم باشید