طبق جدیدترین تخمینها، در حال حاضر بیش از ۳ میلیون انسان در سرتاسر دنیا تحت همودیالیز هستند. مطالعات نشان داده است که این افراد جزو گروه پرخطر در معرض عفونت با ویروس جدید کرونا هستند و اگر به این بیماری دچار شوند، احتمال وخیم شدن وضعیت این افراد بالاست.
از طرف دیگر، شرایط دنیاگیری عفونت با ویروس جدید کرونا، موجب شده است تا تعداد پیوندهای کلیه در جهان و به ویژه در ایران به شدت کاهش یابد که به معنی تجمع بیشتر بیماران دچار مرحلۀ پایانی نارسایی کلیه در گروه تحت دیالیز است. همچنین، خود بیماری عفونت با ویروس کرونای جدید، در بعضی از افراد موجب نارسایی حاد کلیه شده، آنان را دست کم برای چند روز نیازمند همودیالیز میکند.
پر واضح است که افراد تحت درمان نگهدارندۀ همودیالیز نمیتوانند درمان خود را به تعویق بیندازند و تحت هر شرایطی، از جمله همهگیریهای مسری و تعطیلات و منع آمد و شد، باید انجام دیالیز را ادامه دهند.
بر اساس آنچه گفته شد، دانشگاههای علوم پزشکی کشور و مراکز دیالیز باید شرایط ویژهای را فراهم کنند که افزایش مستقیم و غیر مستقیم افراد تحت درمان نگهدارندۀ همودیالیز و خطرات سرایت عفونت با ویروس جدید کرونا را کنترل نماید. این برنامه باید همه جانبه، چابک، و دست کم تا پایان همهگیری ویروس جدید کرونا، مستمر باشد.
برای مثال، دانشگاه علوم پزشکی مشهد از ابتدای شروع همهگیری کرونا در ایران، به مراکز دیالیز اعلام کرد که موارد مشکوک به کرونا را شناسایی کنند و از طریق کمیتۀ تخصصی پزشکان عفونی دانشگاه مورد پایش سلامت قرار دهند. در صورتی که این کمیته بر مثبت بودن علایم کرونای فرد مشکوک رای دهد، افراد مبتلا صرفاً در ۲ مرکز دیالیز بیمارستان دکتر شریعتی و کلینیک سیدالشهدای مشهد ۱۴ روز قرنطینه کرونایی میشدند و هم زمان درمان دیالیز نیز دریافت میکردند.
در زاهدان نیز، برنامهی ویژهای برای افراد تحت درمان نگهدارندۀ دیالیز که به عفونت با ویروس جدید کرونا دچار شده بودند، اجرا شد و دست کم هفتاد نفر از این افراد از ابتدای همهگیری کرونا تا کنون در بخش ویژۀ بحران بیمارستان علی بن ابی طالب (ع) زاهدان از این خدمات بهره بردهاند.
اما در مقابل، در یکی دیگر از استانهای کشور که برنامۀ مناسبی برای ارایۀ خدمات ویژه به افراد تحت درمان نگهدارندۀ دیالیز در دوران همهگیری کرونا تهیه ندیده بود، متاسفانه تا کنون ۲۸ فرد تحت دیالیز که به عفونت با ویروس جدید کرونا مبتلا شده بودند، فوت کردهاند.
ذکر فشار کاری مضاعف بر پرستاران و کارکنان زحمتکش بخشهای دیالیز و ابتلای چندین و چند نفر از آنان به عفونت با ویروس کرونا نیز مجالی دیگر میطلبد.
همهگیری ویروس جدید کرونا، بعد از دههها، یکی از سنگینترین و اثرگذارترین همهگیریهای عفونی در دنیا و در ایران است. هم اینک، آمادگی نظام سلامت و بخشهای مرتبط با بیماریهای خاص در مقابل یک همهگیری عفونی، به چالش کشیده شده است. واکنش چابک، متقن، و موثر در برابر چنین شرایطی، یکی از ویژگیهای مثبت هر نظام سلامتی است. همهگیری ویروس کرونا، درسهای زیادی دارد برای نظام سلامت ما و بخشهای مرتبط با بیماریهای خاص، از جمله افراد تحت درمان نگهدارندۀ همودیالیز، که باید در تحلیل خطرات و برنامه ریزیهای آتی مورد توجه قرار گیرد. برای مثال، اجرای روش «دیالیز در خانه» میتواند در شرایط همهگیری، به افراد نیازمند به دیالیز کمک شایانی کند.