افقهای جدید در پزشکی شخصی
در شمارۀ اردیبهشت امسال ماهنامۀ دیالیز، نوشتم که بشر به یک دستاورد بزرگ در علم پزشکی رسید و برای اولین بار، کلیۀ یک خوک تغییر ژنتیک داده شده، به انسانی، پیوند زده شد. اما متأسفانه، همانطور که در شمارۀ خرداد ماهنامۀ دیالیز، اعلام شد، این پیوند دوام نداشت و در نهایت به مرگ گیرنده، ختم شد.
با این حال، تلاش برای پیوند کلیه از حیوان به انسان، متوقف نشد.
اخیراً یک زن ۵۳ ساله اهل آلاباما به نام توانا لونی، پنجمین بیماری است که در ایالات متحده، کلیهای را از خوکی با اصلاح ژنتیکی دریافت کرده است. در حالی که بیش از یک ماه و نیم از پیوند کلیۀ خوک به خانم لونی میگذرد، وی در وضعیت جسمانی خوبی قرار دارد و امید میرود که بدن وی با کلیۀ پیوندی، سازگاری خوبی پیدا کند.
شرکت بیوتکنولوژی «ریوایویکور» کلیۀ آمادۀ پیوند را با انجام ۱۰ اصلاح ژنتیکی بر روی آن، طراحی و تأمین کرده است. فناوری به کار برده شده در تغییرات ژنتیکی این کلیه، یک گام پیشرفتهتر از روشهای قبلی است که در آنها کلیههایی تنها با یک اصلاح ژنتیکی، مورد استفاده قرار میگرفتند.
هدف از اصلاحات ژنتیکی، سازگاری بیشتر کلیۀ حیوان با بدن انسان است.
این دستاورد، میتواند گامی امیدبخش در حل بحران کمبود اعضای اهدایی باشد. اگر نتایج این پیوند، موفقیت آمیز باشد، میتواند به کاهش بحران کمبود اعضای اهدایی در ایالات متحده و دیگر کشورها کمک کند. فقط در ایالات متحدۀ آمریکا، بیش از ۱۰۰ هزار نفر در انتظار پیوند عضو هستند و از این تعداد، بیش از ۹۰ هزار نفر، نیازمند پیوند کلیهاند.
تخمین زده میشود که در دنیا حدود دو میلیون نفر در صف پیوند کلیه هستند.
سوتیتر شود: تخمین زده میشود که در دنیا حدود دو میلیون نفر در صف پیوند کلیه هستند.
البته پُر واضح است که در حال حاضر، هزینههای کنونی پیوند کلیه از خوک یا حیوانات دیگر، بسیار بالاست و نمیتوان آن را برای تمامی جوامع، تجویز کرد. اما امید آن میرود که با گسترش و تکرار این روش، در سالهای آتی، هزینۀ آن نیز کاهش یافته و برای طیف بیشتری از افراد، در دسترس قرار گیرد.
انسان، اندک اندک به عصر پزشکی شخصی یا پزشکی دقیق (Precision Medicine) گام مینهد. پزشکی شخصی، رویکردی نوین در علم پزشکی است که هدف آن، تطبیق درمانها و مراقبتهای پزشکی با ویژگیهای فردی هر بیمار خواهد بود. این رویکرد با استفاده از اطلاعات ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی هر فرد، تلاش میکند تا درمانهای بهینه و مؤثرتری را برای هر فرد، ارائه دهد.
درمانهای پزشکی شخصی بهویژه در درمان بیماریهای پیچیده، مانند سرطان، بیماریهای عصبی و بیماریهای نادر ژنتیکی، بسیار مؤثرتر از روشهای درمانی کنونی خواهند بود و درمورد پیوند اعضا از حیوان به انسان (زنوترانسپلانت) نیز افقهای جدیدی را خواهند گشود.