پژوهش‌های علمی در ایران، نشان می‌دهند که بیماری قند (دیابت) عامل اصلی منجر به نارسایی کلیه است. حدود نیمی از مددجویان دیالیز، سابقۀ بیماری دیابت دارند.
همچنین پژوهش‌ها نشان می‌دهند که دست‌کم ۲۰% از بیماران مبتلا به دیابت، اصولاً از بیماری خود اطلاع ندارند و در بیمارانی که به بیماری دیابت خود آگاه هستند نیز، در حدود ۳۵% آنان، درمان کاملی دریافت نمی‌کنند.
به عبارتی بیش از نیمی از بیماران دیابتی، درمان درستی دریافت نمی‌کنند. این افراد، طبیعتاً قند خون کنترل نشده دارند که به مرور زمان، منجر به نارسایی کلیه شده و در نهایت نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه خواهند شد.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده، اخیراً مقاله‌ای منتشر کرده است که نشان می‌دهد در مناطق با شیوع بالای دیابت، دسترسی به دیالیز بیشتر از دسترسی به «آموزش کنترل دیابت» مهیا شده است. در این مناطق، امکانات آموزش و حمایت در کنترل صحیح بیماری دیابت در۲۰% نواحی در دسترس بود، در حالی که دسترسی به دیالیز در بیش از۵۰% این نواحی وجود داشت.
مشکل ارائۀ آموزش مناسب به بیماران دیابتی در ایران نیز وجود دارد. دکتر اسدالله رجب، بنیانگذار انجمن دیابت ایران گفته است: «آموزش؛ حلقۀ مفقودۀ کنترل دیابت است.»
در ایران، بیش از ۸ میلیون بیمار دیابتی، شناسایی شده‌اند اما هیچ برنامۀ کشوری مدوّنی برای آموزش به آنان در سطح ملی، تعریف نشده است.
دکتر رجب می‌گوید: «اگر انسولین و داروهای دیابت به‌طور کامل در دسترس باشد اما آموزش لازم ارائه نشود، در دسترس بودن دارو بی‌ثمر است.»
به عبارتی، انسولین و دارو جزئی از درمان دیابت است اما بدون اجزای دیگر درمان، به‌ویژه آموزش و آگاهی بیمار و خانواده، ناکارآمد خواهد بود.
طبق برخی گزارش‌ها، بیش از۸۰% از بیماران دیابتی در ایران، کنترل مطلوبی بر بیماری خود ندارند و یکی از دلایل اصلی این وضعیت، عدم دسترسی کافی به آموزش‌های مرتبط با دیابت است. (ایسنا، ۲۴ آبان۱۴۰۰، کد خبر: ۱۴۰۰۰۸۲۳۱۷۹۴۲)
آموزش به بیمار، موجب ارتقای خودمراقبتی دیابت می‌شود و نه تنها کیفیت و طول عمر بیماران دیابتی را افزایش می‌دهد، بلکه از عوارض دیابت، مانند نارسایی کلیه نیز پیشگیری می‌کند.
از آن‌جایی که هزینه‌های یک طرح ملی آموزش به بیماران، هزاران برابر کمتر از هزینه‌های درمان عوارض دیالیز (به ویژه عوارض نارسایی کلیه) این بیماران در سال‌های آتی خواهد بود، اهمیت و اولویت اجرای چنین برنامه‌ای را به سیاستگذاران نظام سلامت، یادآور می‌شویم.
