یکی از مهم‌ترین اقداماتی که خانم‌های باردار باید برای سلامت خود و جنین به آن اهمیت دهند، توجه به رژیم غذایی و وضعیت تغذیه است. همۀ مادرها می‌خواهند فرزندی به دنیا بیاورند که به خوبی رشد کرده و تکامل یافته باشد. علاوه بر این، سلامت مادر و تأمین نیازهای وی هم در این دوران، اهمیت زیادی دارد که مراقبت از این موارد، پیش از شروع بارداری، آغاز می‌شود.
لازم است مواد غذایی سالم از پنج گروه غذایی شامل غلات، سبزیجات، میوه‌ها، گوشت‌ها و لبنیات در برنامۀ غذایی مادر قرار داده شود. توصیه می‌شود انواع مغزها، دانه‌ها، حبوبات و روغن‌های مفید به میزان مناسب، مصرف شوند.
یک تغذیۀ سالم و متعادل در این دوران، علاوه بر کاهش مشکلات و عوارض بارداری، نقش مهمی در جلوگیری از بروز بعضی اختلالات جدی مادر و جنین دارد. همچنین، تأثیر مثبت آن بر روی سلامت مادر، بعد از زایمان و حتی زندگی کودک، بعد از تولد نیز از جمله نتایج مهم آن است. نیاز به انرژی، پروتئین و برخی از ویتامین‌ها و املاح از جمله آهن و اسید فولیک در این دوران، افزایش می‌یابد. همچنین لازم است مصرف اسیدهای چرب امگا ۳، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و مایعات کافی، مدنظر قرار داده شود.
ابتلای مادر به برخی بیماری‌ها از جمله دیابت، فشارخون، بیماری‌های قلبی و کلیوی، این شرایط را پیچیده‌تر می‌کند و در صورت عدم توجه، می‌تواند برای مادر و جنین، مخاطره آمیز باشد. گاهی مادر، پیش از بارداری به این بیماری‌ها مبتلا بوده و گاهی ممکن است در طول بارداری با آن مواجه شود که در هر دو صورت، نیازمند ملاحظات تغذیه‌ای ویژه است. از یک سو لازم است در رژیم غذایی مادران باردار، مقدار کافی پروتئین، جهت تأمین رشد جنین، گنجانده شود و از سوی دیگر، پروتئین بیش از حد، می‌تواند بار اضافی را بر کلیه‌ها وارد کند و در صورت ابتلای مادر به بیماری کلیوی، موجب تسریع روند اختلال عملکرد کلیه شود. در این شرایط، رعایت رژیم غذایی مناسب، اهمیت ویژه‌ای می‌یابد که هم رشد جنین را تأمین می‌کند و هم مانع پیشرفت بیماری کلیوی در مادر باردار می‌شود.
پروتئین رژیم غذایی مادران باردار باید از منابع حیوانی با ارزش بیولوژیکی بالا تأمین شود، مثل مرغ، بوقلمون و تخممرغ. متخصص تغذیه، می‌تواند با در نظر گرفتن شرایط بارداری و نوع بیماری کلیوی، میزان پروتئین مورد نیاز مادر را تنظیم کند.
پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری، یکی از مشکلاتی است که طی آن، مادر به فشارخون بالا و پروتئینوری (دفع پروتئین در ادرار) دچار می‌شود. برای کنترل و مدیریت فشارخون و کاهش بار کلیوی در پره اکلامپسی به مادران باردار، توصیه می‌شود که میزان فیبر در رژیم غذایی آنها بیشتر شود، غذاهای کم نمک و کم چرب استفاده کنند، مایعات کافی، بنوشند و میزان پروتئین دریافتی آنها نیز در حد کفایت باشد.
چاقی و اضافه وزن، روند درمان را پیچیده می‌کند و خطر ابتلا به عوارض سلامتی را در مادر و جنین، افزایش می‌دهد لذا بایستی افزایش وزن مادر به دقت پایش شود. از طرف دیگر، چاقی، خطر ابتلا به دیابت و پرفشاری خون که دو علت اصلی نارسایی مزمن کلیه، محسوب می‌شوند را نیز افزایش می‌دهد. برای پیشگیری از ابتلا به این عوامل خطر، کاهش مصرف قندهای ساده و نمک، اهمیت ویژه‌ای دارد و پایش منظم قندخون و فشارخون، توصیه می‌شود. البته رژیم غذاییِ بسیار سخت‌گیرانه و محدودیت‌های غیرضروری تغذیه‌ای، مادر را در معرض خطراتی از جمله سوء تغذیه، قرار می‌دهد و ممکن است توقف رشد جنین را در پی داشته باشد. دریافت انرژی باید به گونه‌ای باشد که نیازهای مادر و رشد و نمو جنین را تأمین کند ولی موجب اضافه وزن بیش از حد نشود.
یبوست در بارداری، یک مشکل گوارشی رایج برای مادران است که معمولاً از ۳ ماهۀ دوم بارداری، شروع می‌شود. داروهای ملین برای درمان یبوست در دوران بارداری، توصیه نمی‌شوند زیرا ممکن است انقباضات رحمی را تحریک کرده و باعث کم آبی بدن شوند. لذا علاوه بر نوشیدن مایعات کافی، باید از مواد غذایی حاوی فیبر در رژیم غذایی استفاده شود. غلات سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزیجات، منابع غنی فیبر رژیمی هستند. نکتۀ حائز اهمیت در مصرف میوه و سبزیجات، توجه به میزان پتاسیم آنهاست. تعداد میوه‌ها و مقدار سبزیجات مجاز باید بر اساس شرایط فردی، تنظیم شود. میزان پتاسیم میوه‌های خشک (آلو، انجیر و برگه‌ها) بیشتر از میوه‌های تازه است. پرتقال، انار، زردآلو، شلیل، طالبی، کیوی، گلابی، موز، خرما و خرمالو از جمله میوه‌های پُرپتاسیم هستند. سبزیجات پرپتاسیم نیز شامل سبزیجات پخته (اسفناج، کرفس، قارچ، سبزی قرمه)، بامیه، گوجه فرنگی، کدو حلوایی و سیب‌زمینی است. غلات سبوس‌دار نیز به دلیل محتوای بالای فسفر نمی‌توانند آزادانه مصرف شوند.
سوتیتر:
مادران باردار مبتلا به نارسایی کلیه، ممکن است به‌خاطر محدودیت‌های رژیمی، برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی را به اندازۀ کافی، دریافت نکنند.
مادران باردار مبتلا به نارسایی کلیه، ممکن است به‌خاطر محدودیت‌های رژیمی، برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی را به اندازۀ کافی، دریافت نکنند لذا تنظیم برنامۀ غذایی و دریافت مکمل‌های غذایی زیر نظر متخصص تغذیه، ضرورت دارد.
