بیماری مزمن کلیوی، یک نوع بیماری درازمدت است که به تدریج، موجب تخریب و نارسایی کلیه‌ها می‌شود. این بیماری، دارای پنج مرحله است که متأسفانه سه مرحلۀ ابتدایی آن، هیچ علامتی ندارد و مرحلۀ چهارم نیز در بسیاری از بیماران، بدون علامت است یا اگر علامتی داشته باشد، اختصاصی نیست و ممکن است بیمار، آن را با خستگی یا ناراحتی‌های مزمنِ بی‌اهمیت، اشتباه بگیرد. اما در مرحلۀ پنجمِ بیماری مزمن کلیوی که به آن «مرحلۀ پایانیِ بیماری کلیوی» (ESKD) نیز می‌گویند، علائم شدیدی ازجمله حالت تهوع، استفراغ، خستگی، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، گرفتگی عضلات، خارش یا اختلال در وضعیت هوشیاری، بروز می‌کند. متأسفانه در این مرحله، کلیه‌ها به شدت، معیوب و از کار افتاده می‌شوند و در اغلب موارد، بیمار چاره‌ای جز دیالیز یا پیوند کلیه، ندارد.
هر انسان، دارای دو کلیه است که یکی از این کلیه‌ها در طرف راست و دیگری در طرف چپ ناحیۀ کمر، قرار گرفته است. وظیفۀ کلیه‌ها خارج کردن مواد زائد تولید شده در بدن و آب اضافی داخل بدن است. این موارد به‌صورت ادرار، دفع می‌شوند. بیماری مزمن کلیه، موجب تخریب تدریجی کلیه‌ها و اختلال در عملکرد آنها می‌شود. هنگامی‌که عملکرد کلیه‌ها به زیر ۱۰درصد برسد، علائم نارسایی کلیوی در بیمار، پدید می‌آید و بیمار، نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه می‌شود که درمان‌هایی پُرهزینه هستند.
اما عامل بیماری مزمن کلیوی چیست؟
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که دو بیماری «دیابت» (بیماری قند) و «فشارخون بالا» اصلی‌ترین عوامل ابتلا به بیماری مزمن کلیوی هستند. پس از این بیماری‌ها، بعضی از بیماری‌های مادرزادی، وارد شدن سموم به بدن و تشنگی شدید و درازمدت نیز می‌توانند از دلایل ایجاد بیماری مزمن کلیوی باشند.
در افرادی که دچار دیابت (بیماری قند) و بیماری فشارخون بالا هستند یا یکی از بیماری‌های مادرزادی کلیه در آنها اثبات شده است، پزشکان به‌طور سالانه برای بررسی وضعیت کلیه‌ها و میزان آسیبی که کلیه‌ها متحمل شده‌اند، آزمایش‌هایی را درخواست و بر اساس درجۀ آسیب‌دیدگی کلیه، داروها و روش‌های درمانی را تجویز می‌کنند.
ولی افرادی که شرایط مذکور را ندارند چه؟
همان‌طور که گفته شد، بیماری مزمن کلیه در مراحل ابتدایی، کاملاً خاموش و بدون علامت است، اگرچه اندک‌اندک، پیشروی می‌کند و درنهایت، ممکن است به مرحلۀ آخر، یعنی «مرحلۀ پایانی بیماری کلیوی» ختم شود. این‌جاست که نقش مهم معاینات و آزمایش‌های دوره‌ای، مشخص می‌شود. در معاینات دوره‌ای (که مردم به اصطلاح آن را چک‌آپ می‌خوانند)، پزشک می‌تواند با بررسی‌های بالینی و نتایج آزمایش‌های معمول درمورد ابتلای بیمار به بیماری مزمن کلیوی، شک کند و سپس با آزمایش‌های بیشتر، به تشخیص قطعی این بیماری برسد.
پس از تشخیص قطعی بیماری مزمن کلیه، بیمار باید تحت نظر همیشگی متخصص نفرولوژی قرار بگیرد و با راهنمایی‌های پزشک و مصرف دارو‌های تجویز شده، از پیشروی بیماری، جلوگیری کند یا سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهد.
به یاد بیاورید، آخرین بار، چه زمانی معاینۀ دوره‌ای (چک‌آپ)، انجام داده‌اید. اگر بیش از یک سال است که برای معاینات دوره‌ای به پزشک، مراجعه نکرده‌اید در اولین فرصت، این اقدام را انجام دهید. فراموش نکنید که بیماری مزمن کلیوی، خاموش ولی بسیار خطرناک است.
