تصمیم‏ گیری، قاطعیت و تردید درآن

تصمیم‏ گیری یعنی توان تشخیص بهترین راه از میان راه‌های متعددی که پیش روی انسان‌ قرار دارد، هرچه تصمیم‌‏گیری مناسب و درست باشد بهداشت روانی فرد را تامین کرده و به ایجاد یک زندگی خوب و موفق کمک می‌کند.

اولین قدم برای حرکت و دستیابی به موفقیت، گرفتن تصمیم است، بسیاری از ما تنها به دلیل اینکه در تصمیم‏گیری تعلل می‏کنیم، موقعیت‏ها را از دست می‏دهیم. اگر فکر می‏کنید انسان قاطعی نیستید، لازم است ذهن خود را به گونه‏ای تمرین دهید که قاطعانه و بدون شک و تردید تصمیم بگیرید و به اجرای آن پایبند بمانید،‏ برای دستیابی به موفقیت، قاطع بودن بسیار مهم و ضروری است و موجب می‏شود که بتوانید در تصمیم‏ گیری‏های کوتاه مدت و بلند مدت به بهترین نحو ممکن عمل کنید. دراین صورت احتمال پشیمانی شما به شدت کم شده و نزد خودتان و دیگران تبدیل به فردی قاطع خواهید شد.
شما در مسیر زندگی و عمر خود دایم با موقعیت‌های جدید روبرو می‌شوید و ناگزیر به تصمیم‌گیری هستید، این تصمیم‌های ریز و درشت نقش مهمی ‏در زندگیتان ایفا می‌کنند و نتیجه درست یا غلط بعضی تصمیم‌ها می‌تواند مسیر زندگیتان را به کل تغییر دهد.

یکی از معضلاتی که برخی افراد به آن دچار هستند، تردید در تصمیم‏گیری است،‏ تردید در تصمیم‏گیری می‏تواند سلامتی شما را تحت تاثیر منفی قرار دهد، چرا که باعث بالا رفتن استرس می‌شود و استرس نیز رابطه مستقیم با انواع بیماری‌ها دارد، علاوه بر مساله سلامتی، تردید درتصمیم‏گیری می‌تواند زندگی روزمره‏تان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. از این رو باید به فکر برطرف کردن این مشکل باشید تا بتوانید با آرامش بیشتری به کارهای خود بپردازید.

مراحل تصمیم‏ گیری

تصمیم‏گیری مراحلی دارد که رعایت آن‏ها شما را مطمئن می‏سازد که کار درست را انجام داده‏اید این مراحل عبارت ‏اند از: مشخص کردن موضوع یا مساله، تعیین همۀ گزینه‏‏های احتمالی حتی آن‏هایی که به نظر ساده و بدیهی می‏آیند، مشخص کردن ویژگی‏های مثبت و منفی هر گزینه، مشورت و نظرخواهی از افراد آگاه ومطلع و بالاخره تفکر و ارزیابی همه جانبه موضوع براساس اطلاعات به دست آمده و تصمیم‏گیری نهایی. البته اهمیت دادن به غریزه و احساسات در تصمیم‏گیری نیزمی‏تواند موجب احساس رضایت بیشترازنتیجه کار بشود.

ده عاملی که باعث تردید در تصمیم گیری می‏شود

1. ترس و دودلی:

هریک از تصمیم‏گیری‌ها ابعاد و بخش‌های متنوعی دارند،‏ همین ابعاد باعث ایجاد ترس‌هایی برای فرد تصمیم گیرنده می‏شود. وقتی از چیزی یا کسی که به تصمیم‏گیری‏مان مربوط است، بترسیم و واهمه داشته باشیم، کیفیت تصمیم‏گیری دچار چالش می‏شود.

2. ارزیابی و تحلیل بیش از اندازه:

اگر از جمله افرادی هستید که بیش از حد درباره چیزی فکر می‏کنید، قطعاً در مواجهه با مشکلات و تصمیمات دیرتر به نتیجه می‏رسید و در فرآیند تصمیم‏گیری‌تان اختلال به وجود خواهد آمد،‏ شما به عنوان انسان، توانایی متقاعد کردن خود را دارید، شاید گاهی این ویژگی سبب شود تصمیم‏گیری‌های اشتباهی داشته باشید. پس با تردید در تصمیم‏گیری و تحلیل بیش از اندازه، خود را در مسیر اشتباهی قرارمی‏دهید. برای رهایی از این ویژگی و اسیر نشدن در تصمیمات اشتباه، باید محدوده زمانی مشخصی برای تصمیم‏گیری‌هایتان داشته باشید.

3. نداشتن اعتماد به نفس کافی:

گاهی یادمان می‏رود که ما هم به ‌اندازه‌ی بقیه انسان‌ها توانا هستیم، تردید در تصمیم‏گیری و تفکرات اشتباه مانند این که دیگران از ما بهترند یا ما نسبت به آن‏ها ضعیف هستیم، ما را از پیشرفت عقب می‏اندازد؛ بنابراین خود را باور کنید، روراست باشید،‏ تمام محدودیت‌ها را بشناسید و با شجاعت به سمت هدفتان گام بردارید.

4. شک و دودلی:

شک و تردید خیلی بی‌صدا وارد قلب و ذهنتان می‏شود، شک ما را ترسو و بزدل می‏کند. شک سبب می‌شود بی‌دلیل نگران مسایلی باشیم که خیلی هم مهم نیستند؛ مثلاً بی‌دلیل می‏ترسیم توانایی کافی نداشته باشیم، پول کافی نداریم، در جایگاه مورد انتظار نیستیم
شک ما را از هر چیزی می‏ترساند. مدام به ما یادآوری می‏کند اگر این تصمیم درست نباشد چه؟ پس شک را از ذهن و قلبتان بیرون کنید تا تصمیم‏گیری‌های بهتری داشته باشید.

5. راحت طلبی:

همه دوست دارند در رفاه و آسایش باشند. گاهی اینکه بدانیم چه چیزهایی انتظارمان را می‏کشد، باعث می‏شود خیالمان راحت شود، به همین خاطر از چیزهای از پیش تعیین شده لذت بیشتری می‌بریم، برای پیشرفت و حرکت رو به جلو باید تصمیم‏گیری‌های درستی داشته باشید آسایش خاطری که از راحت طلبی به دست می‏آید، خیلی به طول نمی‏انجامد و مانع رشد و پیشرفتتان می‏شود، مواجهه با چالش‌ها و توانایی حل مسایل شما را در مسیر موفقیت قرار می‏دهد.

6. عجول بودن:

وقتی عجله می‏کنید، به این نتیجه می‏رسید که هیچ توانایی ندارید. در این شرایط، باید خود را آرام کنید، از مشغولیت ذهنی دور شوید و با تمرکز، دقت و شجاعت تصمیم‏گیری کنید.
بهتر است افکار منفی را کنار بگذارید زیرا آن‏ها تمام انرژی و توانتان را می‏گیرند. پس بدون شتاب زدگی و تعلل بیش از حد با تردید در تصمیم‏گیری مقابله کنید.

7. بی‌تجربگی:

یکی از عوامل تصمیم‏گیری‌های نادرست، نبود تجربه کافی در زندگی برای گرفتن تصمیمات مهم است برخی والدین با وسواس، تمام تصمیمات لازم برای فرزندان خود را می‏گیرند؛ اما این کار سبب می‏شود فرزندان نتوانند با شجاعت برنامه‏ریزی وتصمیم گیری کنند. اگر شما از جمله این خانواده‌ها هستید، هر چه زودتر نگرش خود را تغییر دهید. منظوراز تصمیم‏گیری سریع، تصمیم‏گیری عجولانه و بی‌برنامه نیست منظوراین است ‏که ‏تصمیم بگیرید تا تردید در تصمیم‏گیری را کنار بگذارید باید مسایل مختلف را با دقت تحلیل کنید و در فرآیند تصمیم‏گیری، آگاهانه جلو بروید.

8. تعدد نظرات:

نیاز نیست از هر کسی برای تصمیم‏گیری‌های خود نظرخواهی کنید. البته مشورت با افراد آگاه که به مسیر آشنایی دارند، کار بسیار خوبی است اما نیاز نیست درباره تردید درتصمیم‏گیری شما نظر بدهند و ذهنتان را درگیر کنند.

9. نداشتن اطلاعات کافی:

گاهی اطلاعات ما برای تصمیم‏گیری درست کافی نیست. اگر برای تصمیم‏گیری اطلاعات کافی ندارید، قدم اول را بردارید و به اطلاعات منطقی دست یابید.‏

اگر اطلاعات ناکافی یا منسوخ‌ باشند، احتمال اینکه تصمیم اشتباهی گرفته شود، بیشتر می‌شود. اگر اطلاعات نامرتبط زیاد باشد، تصمیم‌گیری سخت می‌شود و عوامل غیرضروری باعث سردرگمی‏می‌شود. بنابراین، شما به اطلاعات به‌روز و دقیق نیاز دارید تا بر پایه‌ی آن تصمیم بگیرید.

10. سماجت:

سماجت عاملی برای تردید در تصمیم‏گیری‌ها بوده و باعث می‏شود تصمیم‏گیری‌های درست و منطقی به تعویق بیفتد. گاهی تمام درک و منطق خود را از دست می‌دهیم و تصمیم‏گیری دربارۀ کارهایی که حتماً باید انجام شوند را به تأخیر می‌اندازیم و تنها روی نکاتی تمرکز می‏کنیم که از منطق دور هستند.

موقع تصمیم‏گیری این اصول را در نظر بگیرید:

• یک تصمیم اشتباه بهتر از تصمیم نگرفتن است.
• وقتی تصمیم گرفتید آن را با آغوش باز بپذیرید و برای تحقق آن تلاش کنید.
• همیشه برای هر تصمیم جدید امکانات مالی و شرایط جسمی و روحیتان را در نظر بگیرید، بیش از توانتان وزنه ای برندارید.
• اصل مهمی که خیلی‌ها به سرعت فراموش می‌کنند و تصمیم را به گردن دیگری می‌اندازند، مسوولیت است، تصمیم نهایی را خودتان بگیرید و مسوولیت آن را بپذیرید. اگر در تصمیم‏گیری تنها نیستید، این را از همان اول مشخص کنید تا در صورت بروز مشکل انگشت اتهام به طرف یکدیگر نگیرید.

چند راهکار برای قاطع بودن و تصمیم‏گیری صحیح:

هدف و دلیل اصلی را مشخص کنید

برای هر تغییر و تصمیم جدیدی یک هدف مشخص وجود دارد پس اول باید مشخص کنید دقیقاً چه می‌خواهید.

تحقیق کنید

خوشبختانه به لطف اینترنت و شبکه‏های اجتماعی تحقیق کار ساده ای شده است. باجست‏وجو در اینترنت یا افرادی که قبلا تجربه مشابهی داشته‏‌اند و پرس‏وجو از آن‏ها به راحتی می‌توانید اطلاعات مفیدی به دست بیاورید.

جدول مزایا و معایب درست کنید

این جدول کاربرد بسیاری دارد، وقتی گزینه‏های نهایی را انتخاب کردید برای هر کدام یک جدول درست کنید،‏ به این ترتیب که یک کاغذ بردارید، یک خط صلیبی بکشید و بالای صفحه گزینه را مشخص کنید حالا سمت راست مزایا و سمت چپ معایب این انتخاب‏ها را بنویسید، به این ترتیب بهتر می‌توانید تصمیم بگیرید در شرایط فعلی بمانید یا از آن دل بکنید.

با افرادی که به آن‏ها اطمینان دارید مشورت کنید

مشورت با والدین، یک دوست صمیمی، یا فردی که قبلاً تجربه مشابه شما را داشته است و بررسی نظرات آن‏ها نکات تازه‏ای را برایتان روشن می‌کند و باعث می‌شود تصمیم دقیق‏تری بگیرید.

دریافت مشورت ازدیگران، به معنای آن نیست که می‌خواهید حل مساله را به آن‏ها بسپارید؛ بلکه بدین معناست که قصد دارید از دانش، تونایی و تجربیات آن‏ها بهره ببرید؛ در نهایت خودتان هستید که باید تصمیم نهایی را بگیرید. درغیراین‏صورت طعم ‏شیرینی از پیروزی خود نخواهید برد و اگر شکست بخورید هم مدام دنبال مقصر هستید تا مسیولیت ناکامی ‏خود را به گردنش بیندازید.

مساله را مدتی کنار بگذارید

چند روز به خودتان فرصت بدهید، اطلاعات جمع آوری شده را برای چند روز کنار بگذارید نگران نباشید کمی ‏تاخیر در تصمیم‏گیری بهتر از تصمیم‏گیری عجولانه است. همچنین دقت کنید مدت زمانی که برای تصمیم در مورد موضوعات مختلف صرف میکنید بسته به اهمیت موضوع فرق میکند.

تمرین

هرچه بیشترتصمیم‏گیری کنید، کار برایتان راحت‏تر می‏شود، از تصمیمات ساده و راحت شروع کنید و به تدریج به سختی آن بیافزایید، تصمیم‏گیری مانند هر مهارت دیگر نیاز به تمرین و تکرار دارد، پس بهتر است تصمیماتی ساده را که حتی ممکن است نتایج اندک و ساده‏ای نیز به دنبال داشته باشند،انتخاب کنید، آن قدر این تمرین را تکرار کنید تا اینکه بتوانید در کمترین زمان ممکن تصمیم بگیرید.

استرس خود را کنترل کنید

حتماً استرس دارید؛ این طبیعی است خیلی راحت بپذیرید که برای قاطع بودن در یک تصمیم‏گیری به هر حال کمی دلهره و دلشوره وجود خواهد داشت راهکارهایی برای مدیریت این استرس در دوران گذار وجود دارد آن‏ها را یاد بگیرید و به کار ببرید.

کنجکاو باشید

در مورد هرچه شک دارید با کنجکاوی برخورد کنید وقتی از چیزی مطمئن نیستید، دقیقا بررسی کنید ببینید موضوع چیست که شک و شبهه دارید، جزییات را با کنجکاوی دنبال کنید،‏ این وسواس نیست بلکه دقت است تا حتی اگر تصمیم درستی گرفتید و اشتباه بود خودتان را سرزنش نکنید.

کلام آخر

• اگر انسان بخواهد در هرکاری موفق شود، ابتدا باید تصمیمی ‏درست بگیرد و سپس آن را با قاطعیت انجام دهد پیروزی درهرکاری بستگی به تصمیم‏گیری صحیح و قاطع دارد.
• این جمله که در پاره‌ای ازمواقع تصمیم‏گیری می‌تواند بسیاردلهره آور باشد، کاملاً درست است اما نباید از یاد ببرید که زندگی ما به تصمیماتی که می‌گیریم بستگی دارد.
• به جای آن که دودل باشید و کناربنشینید تا ببینید چه اتفاقی می‌افتد با آغوش بازتصمیم‏گیریتان را بپذیرید.
• به عقب برنگردید حالا که تصمیم گرفته‌اید به احتمال زیاد با مسایل جدید مواجه می‌شوید که باید از پس حل آن‏ها برآیید به جای گفتن جمله «ای کاش به وضعیت قبلی برمی‌گشتم»، درست مثل یک موج سوار بر موج‏ها سوار شوید تا به جای آن که زیر موج‌ها با تخته و دریا دست و پنجه نرم کنید،‏ از قدرت خودتان بر روی تخته موج و چشم اندازی که می‌بینید لذت ببرید.
• وقتی در یک موقعیت جدید قرار می‌گیرید بی‏گمان لحظات سختی هم خواهید داشت ولی همیشه از خودتان بپرسید : «آیا حالم خوب است؟» مهم این است که حالتان خوب باشد، دقت کنید هراتفاقی که بیفتد سلامتیتان از همه چیز مهم‏تر است.
• همیشه در هر موقعیت جدید فقط به موفقیت و ساختن فکر کنید.
• برای این که تصمیم‌گیری درستی داشته باشید، باید سعی کنید که شهامت تصمیم‌گیری را در خود تقویت کنید و پیروزی‌های قبلی و توانایی‌های خود را همواره مد نظر داشته باشید تا اعتماد به نفستان را برای تصمیم‌گیری تقویت کند.
• درتصمیم‌گیری‌های خود همه جوانب موضوع را مد نظر قراردهید، خودشناسیتان را افزایش دهید، موانعی را که در قدرت تصمیم‌گیری شما دخالت می‌کنند، بشناسید و برای رفع آن‏ها تلاش کنید.‏
• مطمئناً هر فردی در زندگی خود تصمیمات اشتباهی داشته است؛ باید از اشتباهات خود درس بگیرید تا دوباره تکرار نشوند، اشتباهات، تجربه‌ای ارزشمند در اختیارتان قرار می‌دهند تا در نهایت کوله‏باری از تجربیات داشته باشید.