اسمش راکعه است. سی و دو ساله است و اهل کشور افغانستان. سنگ‌های کلیوی متعدد داشته و به دلیل عدم درمان، کلیه‌هایش را از دست داده است و اکنون دیالیز می‌شود. به علت عفونت ریه و جمع شدن مایع دور ریه‌هایش در اثر عدم کارکرد کلیه‌ها و دیالیز ناکافی، در بیمارستان بستری شده است.
سه بار در هفته باید در مرکز دیالیز بیمارستان، همودیالیز شود. سواد خواندن و نوشتن ندارد و از وضعیت وخیمش بی‌اطلاع است. حتی درست نمی‌داند همودیالیز یعنی چه و چرا باید دیالیز شود.
ما پزشکان بیمارستان، به دلیل تعدد مسوولیت‌ها و تعداد بالای بیماران بستری در بیمارستان، فرصت نداریم با زبان ساده برایش توضیح دهیم که چرا دیالیزی شده و تا کی باید دیالیز شود و وقتی به منزل می‌رود چه طور باید از خودش مراقبت کند و حواسش باشد که مایعات و مقدار نمک در خوراکش را کنترل کند. پرستاران نیز با کمبود وقت و انبوهی از بیماران و کاغذبازی‌های معمول اداری و بیمارستانی درگیر هستند و احتمالا وقت آنان نیز به اندازۀ ما تنگ است.
روزی که وضعیت راکعه به نسبت بهتر شده است، ترخیصش می‌کنم. هوویش با سه بچۀ قد و نیمقد می‌آید تا کارهای ترخیصش را انجام دهد. راکعه بعد از این بهبود نسبی، می‌رود اما من مطمئنم باز با عارضۀ دیگری باز می‌گردد.
راکعه، یک نمونه از خیل بیماران دیالیزی مراجعه کننده به بیمارستان ما و بسیاری مراکز درمانی دیگر است که به دلیل عدم آگاهی و نداشتن پیگیری درست، با عوارض مرگ‌آور ناشی از نارسایی مزمن کلیه درگیر هستند.
در سال‌های اخیر مقالات پزشکی بسیاری به لزوم تغییر شیوۀ زندگی و عادات تغذیه‌ای بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه پرداختهاند و نشان داده شده است که آموزش بیمار چه میزان به حفظ سلامت و پیشگیری از عوارض سخت دیالیز کمک خواهد کرد.
آموزش ناکافی بیماران دچار نارسایی مزمن در مراکز بهداشتی- درمانی ممکن است به علت حجم زیاد مراجعهکنندگان به این مراکز باشد؛ یا به دلیل کمبود نیرویانسانی (پزشک، پرستار، متخصص تغذیه، و سایر ارایهدهندگان خدمات بهداشتی- درمانی) باشد؛ و یا به سبب کمتوجهی و کملطفی خود بیماران به اهمیت دریافت آموزش‌ها در تغییر شیوۀ زندگی و عادات غذایی.
دلایل این موضوع هرچه باشد، باید به دنبال راهکاری عملی، کم‌هزینه، و قابل اجرا بود. یکی از این راهکارها می‌تواند قرار دادن پمفلت‌های آموزشی جذاب همراه با تصویر و حتی آموزش غذاهای کمنمک و رژیمی ( رژیم اورمی) برای بیماران باشد. هر بیمار تحت درمان نگهدارندۀ دیالیز چهار ساعت در روز و حداقل سه روز در هفته را در مراکز همودیالیز می‌گذراند و این مدت، برای یادگیری زمان کمی نیست. علاوه بر مطالب مکتوب آموزشی، قراردادن وسایل چند رسانه‌ای در مراکز دیالیز و پخش صوتی یا تصویری مطالبی که به زبان ساده بتواند آموزش‌های لازم را ارایه دهد، به خودآگاهی عزیزان تحت درمان نگهدارندۀ دیالیز کمک خواهدکرد.
در کنار راهکار قبلی، حضور نیروی جوان دانشجویان کارورزی تغذیه و کارورزی رواپزشکی و روانشناسی (تحت نظر اساتید هر رشته) برای آموزش و کمک به بیماران می‌تواند مفید باشد؛ به ویژه به بیمارانی که مانند راکعه از سواد خواندن و نوشتن بی بهره هستند.
