کنسرسیوم دیالیز ایران مجموعۀ هشت شرکت تولیدی و خدماتی است که به طور تخصصی در زمینۀ ارایۀ تجهیزات دیالیز و خدمات درمانی و آموزشی دیالیز فعالیت می‌کنند. این مجموعه از سال ۱۳۸۱ با حدود ۳۰ نفر کار را شروع کردند و الان تعداد کارکنان آن به بیش از ۱۰۰۰ نفر رسیده و دو کارخانۀ دانش بنیان نیز در این مجموعه وجود دارد. به بهانۀ نامگذاری سال ۱۴۰۱ به عنوان «سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» با جناب آقای مهندس سیروس میاندشتی، مدیر عملیات کارخانه‌های کنسرسیوم دیالیز ایران و مدیر عامل شرکت صنایع پزشکی فارمد، مصاحبه ای انجام داده ایم.
■ جناب آقای مهندس میاندشتی، سلام. سپاسگزاریم که این وقت را در اختیار ما گذاشته اید. لطفاً بفرمایید که از چه زمانی وارد صنعت تولید تجهیزات پزشکی ـ و به طور اختصاصی، تولید تجهیزات دیالیز ـ شدید و کار را چگونه آغاز کردید؟
سلام. من از سال ۱۳۶۸ حدود ۳۳ سال پیش کار در صنعت تولید لوازم پزشکی استریل و یکبار مصرف را در کارخانۀ سوپا آغاز کردم. در آن زمان به غیر از چند کارخانۀ سرنگ‌سازی و سرم‌سازی شرکت دیگری در زمینۀ تجهیزات پرشکی وجود نداشت و عمدۀ لوازم از خارج تامین می‌شد. راه اندازی خطوط تولید دستکش‌های جراحی، نخ و سوزن‌های بخیه، انواع سرنگ، آنژیوکت، اسکالپ وین، انواع سوندها و… تحول بزرگی در تامین نیازهای بیمارستان‌ها بود.
هر چند در آن زمان لوله‌های رابط دیالیز و صافی دیالیز هم تولید می‌کردیم اما بایستی اذعان داشت که تولید اختصاصی و منطبق بر فناوری‌های جدید از حدود ۲۰ سال پیش توسط شرکت مدی‌تک‌سیس انجام شده است. من حدود ۱۵ سال است که به گروه کنسرسیوم دیالیز ایران پیوسته‌ام و خوشحالم که با کمک اساتید شاغل در این مجموعه توانسته‌ام نقشی اندک در ایجاد کارخانه‌های مرتبط با درمان دیالیز داشته باشم.
■ پیشینۀ تولید تجهیزات دیالیز در کنسرسیوم دیالیز ایران را توضیح بدهید. اصولاً چرا کنسرسیوم تشکیل شد و چرا در صنعت تجهیزات پزشکی، به سراغ حوزۀ دیالیز رفت؟
صافی‌های دیالیز جزو گروه محصولات با تکنولوژی بالا محسوب می‌شود. دقت‌های بسیار بالا در کیفیت ساخت و رعایت استانداردهای بین المللی پزشکی آنچنان سخت‌گیرانه است که کمتر شرکتی تمایل به ورود در این عرصه داشت. به خصوص آنکه دروازۀ واردات برای آن کاملاً گشوده بود. در چنین احوالاتی به همت آقای دکتر رامبد حاجی‌پور و همراهی دکتر نوذر مرتضوی و آقای مهندس محمد قاسمی کار بزرگ تولید صافی آغاز گردید.
از سال ۸۷ که آغاز تولید انبوه بود من هم به گروه اضافه شدم و خوشبختانه توانستم در این کار بزرگ که پیشینیان شروع کرده بودند نقشی ایفا نمایم.
با دوراندیشی جناب آقای دکتر حاجی پور و تدوین برنامۀ ۵ ساله به‌تدریج برنامۀ تولید محصولات جانبی دیالیز از جمله لوله‌های رابط، پودر بیکربنات، محلول دیالیز و... با ساختن کارخانۀ صنایع پزشکی فارمد در سال ۹۱ تحقق پیداکرد.
همزمان تولید کیسۀ خون در مدل‌های مختلف نیز برای اولین بار در سال۹۴ آغاز گردید که در آن زمان به خاطر دانش فنی موجود در آن در ردیف شرکت‌های دانش بنیان قرار گرفتیم.
با توجه به ضعفی که در وضعیت درمان بیماران در آن زمان حس می‌شد، ایدۀ تاسیس مراکز درمانی به منظور اصلاح الگوی مصرف صافی و بهبود کیفیت درمان با تکیه بر دانش و تجربه جناب آقای ناصر طبخی ایجاد و شرکت ثمین طب سروش با تاسیس چند مرکز دیالیز مدرن پا به عرصۀ این صنعت گذاشت.
حال این چرخۀ درمان دیالیز سرعت بیشتری گرفت و به ترتیب شرکت پخش و توزیع مدوی، شرکت فنی و مهندسی نواتیس با هدف ساخت ماشین آلات موردنیاز، شرکت فارمدپلاست برای تولید قطعات تزریقی پزشکی و گرانول‌های پی وی سی پزشکی، و شرکت نوافارمد برای تولید پودرهای بیکربنات و محلول‌های ضدعفونی به ترتیب ایجاد و محصولات خود را به بازار ارایه نمودند.
■ دو شرکت نواتیس طب و نوافارمد کیمیا در مجموعۀ کنسرسیوم دیالیز ایران، دانش بنیان هستند. راجع به محصولات این دو شرکت و اهمیت آنها برای کشور توضیح دهید.
همان طور که می‌دانید پودر بیکربنات یکی از محصولاتی است که در دیالیز استفاده می‌شود و ما همیشه این پودر را از خارج وارد می‌کردیم. تعداد شرکت‌هایی که در دنیا این پودر را تولید می‌کنند بسیار اندک و انگشت شمار است. این تولید که در شرکت نوافارمد انجام شد بر اساس یک دانش بومی است که ثبت اختراع نیز شده است؛ کار بسیار بزرگی بوده است که موفق شدند با فناوری‌های خاص، کربنات سدیم داخلی را تبدیل به محصولی مخصوص دیالیز و قابل استفاده در صنایع دارویی کنند. به همین دلیل این شرکت دانش بنیان شد.
در مورد نواتیس هم با توجه به تخصص و دانش و تجربه‌ای که در آن شرکت وجود دارد و اینکه ساخت دستگاه دیالیز در آنجا به انجام رسیده است، دستگاهی که پیچیدگی بسیار زیادی دارد، به حق این شرکت تبدیل به یک شرکت دانش بنیان شد.
■ آیا رفع تحریم‌ها برای شرکت های دانش بنیان فرصت محسوب می‌شود یا تهدید؟
قطعاً تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که وجود دارد باعث شده برای همۀ تولیدکنندگان و به خصوص شرکت‌های دانش بنیان فرصتی ایجاد شود که بتوانند تلاش کنند و از خلا به وجود آمده در بازار نهایت استفاده را بکنند و محصولات مورد نیاز کشور را تولید کنند. اما همیشه در کنار این زحمات، فرصت‌هایی نیز با واردات بی‌موقع از دست می‌رود و تلاش آنها بی‌نتیجه می‌ماند.
■ قوانینی وجود دارد که مراکز درمانی باید ملزومات خود را در درجۀ اول از تولیدکنندگان داخلی تهیه کنند، تا به امروز چقدر این قوانین اجرا شده است؟
بله یک سری قوانین هست که تاکید به استفاده از محصولات ساخت ایران دارد. بعضی جاها کامل این قوانین را رعایت می‌کنند و بعضی جاها از زیر این کار شانه خالی می‌کنند و به بهانۀ کیفیت سعی می‌کنند این قوانین را دور بزنند. مثل اتفاقی که در سازمان انتقال خون رخ داده است و محصولات خود را بیشتر از طریق واردات تامین می‌کنند. البته در بین تولید کنندگان هم هستند کسانی که به اسم تولید، در واقع به تولید خیانت می‌کنند و با وارد کردن محصول آماده و عوض کردن اسم روی برچسب و کارتن، خود را به جای تولید کنندۀ واقعی جا می‌زنند ولی همان کار واردات را انجام می‌دهند. این‌ها همان کسانی هستند که تیشه به ریشۀ تولید می‌زنند. به این کار در اصل «تولیدنما» می‌گویند که از آن استفادۀ بسیار زیادی می‌برند، ارز می‌گیرند اما در واقع همان کار واردات را انجام می‌دهند.
«تولید نما»ها ارز می گیرند اما در واقع همان کار واردات را انجام می دهند!
■ به عقیدۀ شما حمایت از تولید کنندگان تجهیزات پزشکی ایرانی به چه شکل است و چه انتظاری از دولت برای توسعۀ این حوزه دارید؟ در پایان اگر صحبت دیگری هست، بفرمایید.
بسیار مهم است، حالا که شعار سال در ارتباط با تولید است و فضا طوری شده است که همه به خاطر ترس از قوانین سعی می‌کنند که خود را به نوعی در حال حمایت از تولید نشان بدهند، حالا با این فرصت به وجود آمده باید مرزی کشیده شود بین کسانی که تولید کنندۀ واقعی هستند و کسانی که فقط وانمود به تولید می‌کنند. این کار به نوعی در اداره تجهیزات پزشکی و وزارت صمت نیز آغاز شده است که عمق ساخت و تولید را مشخص می‌کنند و تشخیص می‌دهند هر محصولی تا چه حد ساخته می‌شود و چقدر در حال مونتاژ و واردات است.
■ در پایان اگر صحبت دیگری هست، بفرمایید.
با امید پیشرفت ایران و صنعت تجهیزات پزشکی کشور، عرضی نیست، خدانگهدار.
